zondag 29 maart 2020

Case studies coronavirus en het ontkrachten van nepfeiten uit de propagandamachine

Een pandemie is een ideaal lijdend voorwerp voor politieke strijd en propaganda van pro- en anti-lobby's. De anti-rooklobby verspreidt het gerucht dat mensen die onder ernstige COVID-klachten lijden, in de regel rokers zijn. De anti-overgewichtlobby ('fat shamers') benadrukt dat het merendeel van de IC-patiënten met COVID aan overgewicht lijdt. Klimaatactivisten geven ongenuanceerd de schuld aan de consument, die de massa-industrie zou voeden en daarmee zou veroorzaken dat coronavirussen uit Zuid-China over de wereld wordt verspreid. Complotdenkers menen dat iedereen via het 5G-netwerk wordt ingestraald met een virus.

Wat alle politieke bewegingen, ideologieën in deze propagandastrijd met elkaar verbindt, is dat zij correlaties aangrijpen en voorlopige onderzoeksresultaten verdraaien en uitvergroten voor eigen gewin. Correlaties zijn verbanden tussen verschijnselen. Deze verbanden zijn niet verklarend. Een 'verklaring' over oorzaak en gevolg is een causaal verband. Een voorbeeld. Stel, het merendeel van de op de IC opgenomen patiënten met ernstige verschijnselen als gevolg van COVID heeft een zeer hoge bloeddruk. De bloeddruk is een parameter. Er is in dit voorbeeld correlatie tussen de ernstige COVID-verschijnselen en de parameter bloeddruk. Pas op het moment dat het causaal verband tussen bloeddruk en ernst van de ziekte kan worden gesteld, kunnen uitspraken worden gedaan. Het is dus onjuist om te stellen: "Het merendeel van de patiënten heeft overgewicht. Overgewicht is de oorzaak van ernstige COVID-gevallen". 

Daarvoor zal eerst moeten worden onderzocht of er verband is tussen de ernst van de ziekte en (onder meer) leeftijd, gewicht, andere medische klachten, medicijngebruik en geslacht van de patiënt. Er kan een combinatie zijn van factoren die leiden tot een ernstig ziekteverloop. Op grond van één of enkele studies kunnen (nog) geen harde uitspraken worden gedaan. Daarvoor zullen meerdere uitgebreide studies moeten worden verricht.

Het verzamelen van een zo groot mogelijke hoeveelheid medische gegevens van patiënten met COVID-19 wereldwijd zorgt ervoor dat deze case studies kunnen worden gedaan. Het analyseren van patiëntgegevens is van belang voor het ontdekken van causale verbanden en de ontwikkeling van medicijnen/vaccins/antilichamen in de behandeling en bestrijding van COVID. Case studies hebben nog een bijkomende, belangrijke functie: ze bieden duidelijkheid in tijden waarin de propagandamachine doordraait.

Het selecteren van betrouwbare bronnen
Hoe onderscheidt u nepfeiten van betrouwbare feiten?  Ik raad u aan om niet te vertrouwen op personen die uitspraken doen over het verloop van COVID, als er géén tests zijn gedaan.

Bovenal raad ik u aan om alleen bronnen te vertrouwen die gebaseerd zijn op onderzoek door wereldwijd erkende medische vakbladen en medische databases. De belangrijkste reden om informatie afkomstig van medische vakbladen als Nature Magazine, AAAS, The Lancet, handboeken als ACP Medicine en zoekmachines als NCBI te vertrouwen, is dat deze bronnen alleen geverifieerde onderzoeken publiceren. Prepublicaties als MedRxiv kunnen écht betrouwbaar zijn, maar zij moeten nog worden gevalideerd. Als een case study zéér beperkt is (bijvoorbeeld pathologisch onderzoek van één patiënt), moet dit worden vermeld.

Case studies

Sex difference and smoking predisposition in patients with COVID-19
Mythe: "Gezien het gegeven dat 70% van meerdere onderzochte patiëntpopulaties mannelijk is, ligt het aan de levensstijl van mannen dat zij een risicogroep zijn."

Mythe: "Rokers hebben meer risico op SARS-2."

Het aantal rokers onder de ernstig zieken is insignificant (Clinical characteristics of 140 patiënts infected with SARS-CoV-2 in Wuhan, European Journal of Allergy and Clinical Immunology, 19 februari 2020). Het klopt wel dat meer dan 67% van de ernstig zieke COVID-patiënten mannelijk is (Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019-nCoV pneumonia in Wuhan, The Lancet, 30 januari 2020).

Dit wordt bevestigd in de case study Clinical course and outcomes of critically ill patients with SARS-CoV-2 pneumonia in Wuhan: a single-centered, retrospective observational study, 24 februari 2020. In géén van de tot nu toe gepubliceerde studies is het percentage rokers significant. Op grond van de lage percentages zieke rokers kan niet worden geconcludeerd dat rokers een groter risico lopen.

De natuur zelf discrimineert: het immuunsysteem van mannen lijkt minder adequaat te reageren op infecties van diverse aard (Sexual Dimorphism in Innate Immunity, Clincal Reviews in Allergy & Immunology, 30 september 2017). 

Clinical and virological data of the first cases of COVID-19 in Europe: a case series, The Lancet, 27 maart 2020
Mythe: "SARS-2 is vooral besmettelijk op het moment dat de ergste symptomen aanwezig zijn".

Tussen 24 en 29 januari 2020 meldden vijf Chinese toeristen respectievelijk expats zich in Franse ziekenhuizen, waar besmetting met het coronavirus werd vastgesteld. De leeftijden van de patiënten in deze casus zijn 30, 31, 46, 48 en 80. Iedere patiënt is aan het virus blootgesteld in de Chinese provincie Hubei, drie van de patiënten zijn aan coronavirus blootgesteld in Wuhan. De duur van de ziekte is tussen de 11 en 26 dagen.

In januari 2020 wordt bevestigd dat de virale lading in de bovenste luchtwegen zeer hoog is op het moment van het verschijnen van de eerste symptomen; het risico op verspreiding is groot vanaf het begin van de besmetting (SARS-CoV-2 Viral Load in Upper Respiratory Specimens of Infected Patients, 19 maart 2020, New England Journal of Medicine).

Understanding COVID-19: what does viral RNA load really mean? The Lancet, 27 maart 2020
Dit commentaar bij een collectie van case studies gaat over transmissiegevaar en de concentraties van het virus gedurende de ziekte COVID. Het transmissiegevaar is hoog gedurende de eerste dagen van de infectie, wanneer nog geen of weinig symptomen worden waargenomen. In de nasopharynx (neus-keelholte) is de virale RNA-lading. Bij patiënten met een zeer ernstig ziekteverloop wordt tot 10 dagen na opname op de IC een hoge concentratie van SARS-CoV-2 geconstateerd.

Asymptomatic cases in a family cluster with SARS-CoV-2 infection
Op 27 januari 2020 meldde één persoon uit een gezin van 3 personen zich in het ziekenhuis met COVID-klachten. Hoewel de twee overige gezinsleden geen klachten vertoonden, bleken alledrie de personen besmet met SARS-2. Het risico op asymptomatische verspreiding van het virus werd eind januari 2020 bekendgemaakt. Deze case study heeft bewezen dat het testen en isoleren niet moet worden uitgesteld tot het moment waarop de symptomen zich openbaren.