Inleiding
Na de dood van mijn moeder, eerder dit jaar, toen ik er compleet alleen voor ben komen te staan, heb ik besloten om openlijk te schrijven over "taboe"-onderwerpen als eenzaamheid, hoogbegaafdheid, ongelukkig zijn, afgunst door leeftijdsgenoten en stalking/belaging. Deze berichten heb ik geschreven om in onderlinge samenhang met elkaar te worden gelezen, omdat ieder onderwerp ingrijpt op het andere onderwerp.
Ik ben geen slachtoffer. Ik ben geen kwetsbaar iemand
Ik ben sterker dan de meeste mensen. Nog nooit van mijn leven heb ik last gehad van overspannenheid, labiliteit of wisselvalligheid, hoewel de omstandigheden vanaf jonge leeftijd daar genoeg aanleiding toe gaven (als je moeder al op jonge leeftijd kanker krijgt, je als gezin met z'n tweeën door iedereen in de steek wordt gelaten, in de armoedeval wordt getrapt en je moeder in totaal 5 keer met verschillende primaire tumoren te maken krijgt).
Ik hoef geen tegenwerpingen of weerleggingen te horen. Om mij te begrijpen, moet je goed luisteren, lezen en géén aannames of clichés delen. Hoogbegaafdheid, afgunst van vrouwelijke leeftijdsgenoten, uitsluiting en eenzaamheid ten gevolge van die factoren vormen de rode draad in mijn leven. Ik merk dat het vooral taboe is dat ik ongelukkig ben zónder psychisch lijden te hebben. De gedachte dat er omstandigheden zijn waar iemand geen invloed op heeft, vinden mensen confronterend. Ze kunnen het niet mooipraten, "fixen" of weerleggen.
Contact met hoogbegaafden: nooit hoogdravend, wel eerlijk en empathisch
Ik heb recentelijk intensiever contact gekregen met hoogbegaafden en ik vind het een opluchting. Mensen die écht intelligent zijn, hechten geen waarde aan hoogdravend contact. Het is nooit saai, praten gaat als een vuurpijl met mensen die snel schakelen en ideeën hebben. We praten niet over theorieën, maar over het leven. We hoeven elkaar niet alles uit te leggen, omdat hoogbegaafden goed zijn in begrijpend luisteren. Ik heb het nog niet meegemaakt dat iemand gehinderd werd door een ego of dat projectie een goed, persoonlijk gesprek in de weg zat. Hoogbegaafden en intelligente mensen zijn niet van het "emotionaliseren" van alles.
Minder intelligente mensen zijn snel om alles beledigd omdat ze overal een persoonlijke aanval in zien. Ik kan dat verschil goed voelen, omdat ik vaak met gemiddeld of minder intelligente mensen te maken heb. In hun argumentatie zijn die mensen ook heel erg clichématig en van het drogredeneren. Ze luisteren niet goed. Ik merk dat begaafdheid daarentegen een sterke focus op empathie heeft. Hoogbegaafden zien wat voor consequenties er voor een ander zijn. Juist dát vind ik een verademing.
Waarom hoogbegaafden vaak niet eens dénken aan hun begaafdheid
Zoals de meeste HB'ers en hoogintelligente mensen, heb ik jarenlang niet openlijk gesproken over mijn begaafdheid. Niet omdat ik me ervoor schaamde of niet op wilde vallen, maar omdat ik dacht dat het niet relevant was én omdat ik er niet vaak bij stilstond. Ik was het opeens zat om met stigma's te maken te hebben. Toen ik voor de zoveelste keer hoorde "Je zult je vast snel vervelen" en "Moet je je verwachtingen van ánderen niet bijstellen?", besloot ik korte metten te maken met de ongefundeerde aannames over intelligentie en hoogbegaafdheid.
In de loop van 2023 heb ik me vrijelijk leeg laten lopen over hoogbegaafdheid en ik beperk me er ook toe om het daarbij te houden, want ik houd niet van een vastgelopen plaat.
Dit is het resultaat. Ik heb een aparte berichtenreeks over eenzaamheid in relatie tot hoogbegaafdheid, waarin ik alle misvattingen bestrijd. In onderstaande zestal berichten wordt het onderwerp eenzaamheid en scheve verhoudingen in relaties zijdelings aangesneden.
1. De stigma's rond hoogbegaafdheid: ze zijn niet waar, maar wel nadelig
In dit bericht ga ik in op de vrij nieuwe mythe dat hoogbegaafdheid een ontwikkelingsstoornis of vorm van neurodiversiteit/neurodivergentie is. Psychologen menen hiermee de emancipatie van hoogbegaafden in een niet-HB-samenleving op de kaart te zetten. Het tegendeel is waar: nu moet de horde worden genomen om de misvatting te bestrijden dat begaafdheid en hyperintelligentie, ontwikkelingsstoornissen of afwijkingen van het neurotype zijn.
Mensen denken nu dat HB'ers snel overprikkeld zullen raken, terwijl prikkelgevoeligheid helemaal niet een bestaand probleem is. De misvatting dat hoogbegaafden kennelijk introvert gefocust zullen zijn, is ook een belemmering, omdat men aanneemt dat "we" behoefte hebben aan rust/stilte/gebrek aan drukte. Dit leidt weer tot het stigma dat we boekenwurmen en wandelaars zijn die de stilte opzoeken (ik ben het tegenovergestelde, ik ga van binnen kapot van rust. Ik vind het allesbehalve stimulerend om in stilte te moeten leven).
Het is meer dan frustrerend om te worden beperkt door anderen, die op voorhand volharden in het stigma, dat hoogbegaafden snel verveeld zijn en hyperkritisch zijn op anderen. Dat het sociale contact tussen HB en niet-HB vaak niet lekker loopt, heeft een andere oorzaak dan een hyperkritische houding: de meesten begrijpen niet dat hoogbegaafden snel schakelen, scherpe humor hebben, een groot vocabulaire en brede algemene kennis hebben.
Géén aansluiting vinden bij minder begaafde leeftijdsgenoten of collega's is niet het resultaat van sociaal-emotionele "scheefgroei". Hoogbegaafden hebben juist vaker sociale "antennes" die maken dat we intenties van anderen en gevoelens van anderen direct aanvoelen. Begaafdheid slaat dan ook niet slechts op de harde
cognitie, maar op het fijne samenspel van cognitie en het vermogen om
anderen in te schatten en hun emoties aan te voelen.
https://rechtenadvies.blogspot.com/2023/03/de-stigmas-rond-hoogbegaafdheid-ze-zijn.html
2. Misverstanden over hoogbegaafden en hyperintelligenten [ + waarom HB verschilt van neurodiversiteit, zoals ASS en PDD]
De psychologische positiviteitsbeweging heeft weer iets rampzaligs gevonden: hoogbegaafdheid zou overeenkomen met varianten van het autismespectrum (ASS en PDD).
Hoewel een hoogbegaafde natuurlijk autistisch kán zijn, zoals ieder individu met ieder willekeurig intelligentieniveau autistisch kan zijn, heeft hoogbegaafdheid géén overeenkomsten met autisme. Het lijkt er ook niet een beetje op en het is een gigantische uitglijder van de toxische positiviteitsbeweging om te zeggen "Dat iedereen autistisch is". Waarom is dit zo nadelig?
Omdat hoogbegaafde kinderen door deze mythe worden opgescheept met diagnoses en therapieën die zijn toegesneden op autisten en met andere vormen van neurodivergentie. Hoogbegaafdheid wordt geproblematiseerd en HB-kinderen en ASS-kinderen kunnen bij elkaar worden geplaatst terwijl ze aansluiting noch wederkerigheid bij elkaar zullen vinden, omdat de verschillen nóg groter zijn dan tussen HB en niet-HB.
Zonder te zeer te willen generaliseren: anders dan bij ASS het geval is, heeft een hoogbegaafde géén problemen met prikkelverwerking, het
aanvoelen van intenties, het "lezen" en juist interpreteren van
lichaamstaal en intonatie, het begrijpen van beeldspraak, het gebruik
van intonatie, het afwisselen van interesses en het verleggen van de
focus. HB'ers kennen geen rituelen die nodig zijn om het leven behapbaar
te maken. Overprikkeling komt niet vaak voor bij hoogbegaafdheid. Er is niet zoiets als "verloren raken in een innerlijke wereld", maar juist de neiging om te participeren. Hoogbegaafde kinderen zijn niet "een kleine professor", maar hebben de vaardigheid en het invoelingsvermogen om op een volwassen manier over emoties te praten. HB'ers zijn juíst behendig in het omgaan met en toepassen van double entendres en andere stijlfiguren. Ik heb in het academisch onderwijs meerdere keren met neurodivergente docenten te maken gehad en met neurodivergenten samengewerkt.
Ik zeg het eerlijk: het is een groot verschil tussen neurotypische HB'ers en neurodivergente HB'ers. Hoogbegaafde ASS'ers kunnen écht naïef overkomen en moeite hebben met sarcasme of nuances in intonatie. Ik kan het zelfs aan de expressie zien of iemand ND is. Het gaat niet om een klein verschil in de oogopslag en de spieren rond de ogen. Het corresponderen moest ook heel direct gebeuren, niet met een mogelijkheid van "of, óf", want dan kreeg ik geen reactie. Er was geen grote flexibiliteit. Ik weet hoe ik daarmee om moet gaan, maar ben als HB'er het tegenovergestelde: ik heb geen moeite met onvoorspelbaarheid, indirecte signalen, sarcasme, nuances en een veelheid aan prikkels.
Dat sommige HB'ers onconventioneel lijken, is het gevolg van een sterk bewustzijn van de sociale conventies en ervoor kiezen om deze niet als vanzelfsprekend over te nemen van de meerderheid. Een HB'er stelt twijfels bij de logica van (sleetse) gewoonten die door een meerderheid worden aanvaard.
https://rechtenadvies.blogspot.com/2023/04/misverstanden-over-hoogbegaafden-en.html
3. Heb ik het leven dat bij me past? Nee [Over eenzaamheid en hoogbegaafdheid]
De negatieve opvattingen over begaafdheid dwingen mij in een leven dat niet bij me past. Ik ben druk, ik ben sterk fysiek gericht, ik kan nooit stilzitten, ik handel snel en heb veel lichamelijke energie die ik kwijt moet. Ik ben niet een gecompliceerd persoon, ik ben juist een makkelijke prater en heb nooit de behoefte om me af te zonderen. Ik heb geen behoefte aan introspectieve activiteiten. Mensen die me net hebben ontmoet, zien me altijd als vrolijk en een kwebbelaar. Dat is ook hoe ik van karakter ben.
In plaats van daar iets mee te kunnen, ben ik als een vogel opgesloten in een kooi, omdat niemand binnen mijn bereik en kennissenkring een soortgelijke drive/levensenergie en interesses heeft, maar ook omdat mensen het "eng" vinden als ze voelen dat ik intelligent ben.
Bij mij komt eenzaamheid niet alleen door de aannames die mensen vanaf
beginsel hebben over intelligentie, maar ook door langdurige ervaring
met afgunst van leeftijdsgenoten. Het heeft ertoe geleid dat ik nooit
echt kansen heb gehad, dat ik met sociale uitsluiting te maken kreeg en
dat ik niet het leven heb dat bij me past.
Ik zeg niet dat ik afhankelijk ben van andermans opvattingen, maar het is de moeilijkste opgave in mijn leven om gelijkwaardig contact te vinden. Op de universiteit kreeg ik altijd met conflicten te maken door mijn multidimensionale benadering van probleemstellingen en kwesties over strafzaken. "Agree to disagree" werd in de praktijk écht niet gerespecteerd; integendeel, het hele werkgroepensysteem is gericht op eensgezindheid bereiken.
In deze maatschappij die gericht is op versimpeling van karakters en het gedrag van de mens, hebben mensen de behoefte om alles te reduceren tot twee uitersten, of te denken in valkuilen die niet werkelijk bestaan. Ik ben niet meegaand, maar dat maakt me nog geen kreng. Ik sluit niet zomaar een compromis, maar dat maakt me geen rigide dwarsligger. Als ik een bepaalde strategie overtuigend vind en ik zie dat een ander afbreuk doet door iets af te zwakken en slapper te presenteren, dan ga ik daar niet in mee. Dat maakt me geen grensbewaker die gelijk wil hebben. Een ander kan dat onaangenaam vinden. Ik teken niet voor halfslachtigheid als ik iets overtuigends voor me zie. Dat maakt me geen perfectionist.
https://rechtenadvies.blogspot.com/2023/06/heb-ik-het-leven-dat-bij-me-past.html
4. [Taboe] Eenzaamheid en hoogbegaafdheid/hoge intelligentie: een oplossing is er niet zomaar voor de groep HB'ers
Het is waar dat hoogbegaafdheid en eenzaamheid vaak samengaan. Niet omdat er gebrek zou zijn aan sociale vermogens, het tegendeel is waar. Het gebrek aan wederkerigheid en het gebrek aan contacten van gelijkwaardig niveau van functioneren is dé oorzaak van eenzaamheid onder hoogbegaafden. Het is niet makkelijk om gelijkgestemden (dat is niet hetzelfde als overal maar hetzelfde over moeten denken en voelen) te ontmoeten.
Eenzaamheid onder hoogbegaafden is niet te bestrijden door zomaar met iedereen contact te onderhouden, door vrijwilligerswerk te doen. Ik heb in mijn leven zeker zo'n 10.000 mensen ontmoet en die hoeveelheid is géén garantie voor het vinden van gelijkwaardige, warme contacten.
De maakbaarheidsgedachte gaat écht niet op. Het is iets voor té simpel denkende mensen om te geloven in tegeltjeswijsheden zoals "Je bepaalt je eigen levensgeluk", "Alleen jij kunt jezelf ongelukkig maken", "Het leven is mooi", "Je weet nooit wat de toekomst brengt", "Iedereen is gelijk" en "Eenzaamheid is een keuze".
De domste opmerking die ik recentelijk heb gehoord, is dat hoogbegaafden het vermogen moeten hebben om zich aan te passen aan anderen, zodat ze hun sociale kring kunnen uitbreiden. Aanpassen maakt niet minder eenzaam, het werkt juist averechts.
https://rechtenadvies.blogspot.com/2023/07/eenzaamheid-en-hoogbegaafdheidhoge.html
5. Scheve verhoudingen
Een vriend heeft mij aan het denken gezet. Hij vroeg of ik niet eens een vriend wilde, na verloop van tijd. Ik antwoordde 'Nu al'.
Hij zei dat ik mijn verwachtingen bij moest stellen, omdat de poel van hyperintelligente mensen maar klein is. Ik zei dat het niet zozeer gaat om verwachtingen, maar dat het wel een slecht idee is om jezelf aan te passen. Dat is het recept voor scheefgroei in relaties. Ik zit er niet te wachten op een man zonder een hoge mate van intellect, de humor die daarbij past, de gave om intenties en gevoelens van anderen door te hebben en de vaardigheid om te anticiperen. Ik zit ook niet te wachten op een man met een totaal andere levensenergie.
We hebben het in dit gesprek over het leven ook over de stigma's waar ik mee te maken heb tot op de dag van vandaag en de invloed van afgunst van vrouwelijke leeftijdsgenoten. Hoewel ik me niets van anderen en hun geroddel aantrek, is het mijn leeftijdsgenoten door de jaren heen áltijd gelukt om mijn vriendschappen met mannen te verpesten. Ik krijg ook ongevraagde rivaliteit over me heen zodra ik ergens binnenstap. Een paar maanden geleden nog. Het ontneemt mij wel degelijk kansen in het leven. Ik heb mijn leven lang wel altijd een goede band op kunnen bouwen met vrouwen die ouder zijn dan ik, omdat zij niet om rivaliteit geven.
https://rechtenadvies.blogspot.com/2023/09/scheve-verhoudingen.html
6. Als intelligent iemand met eenzaamheid heb ik niets met clichés en overanalyseren. Ik heb mensen van gelijkwaardig niveau van functioneren nodig!
Het is géén paradox dat ik niet veeleisend ben wat betreft contact, maar nu geen mensen heb om mee om te gaan. Ik heb recentelijk een paar contacten gehad die niet verder zijn gegroeid tot vriendschappen, omdat de diepgang begon te missen. Als iemand bijvoorbeeld alleen maar over tv-series of de sportschool wil praten of zichzelf heel stoer vindt omdat hij iedereen in het uitgaanscircuit kent, dan ontstaat scheefgroei in de relatie. Ik heb voor de ander respect als mens, omdat hij/zij een goede persoon is, maar er moet ook bepaalde diepgang zijn.
Het is een zegen om met mensen te praten die intelligent en sociaal begaafd zijn. Geen aannames, geen clichés/dooddoeners, geen kortzichtigheid. Geen strijd over "ik heb gelijk", geen constant geklets over andere mensen en hun wissewasjes. Het lekkere is om niet alles uit te hoeven leggen, maar elkaar aan te voelen.
Omdat ik multidimensionaal denk maar vooral de intenties van anderen kan inschatten, heb ik een groot vermogen om te anticiperen. Ik ken niet wat anderen mensen "vooruitlopen op zaken" of "beren op de weg zien" noemen, omdat ik alles overzie. Voor mij is emotionaliseren niet nodig; ik heb niets met "wantrouwend zijn vanwege eerdere ervaringen" of "angst voor het onbekende"; ik voel gelijk wanneer ik iemand wel of niet kan vertrouwen. Met mijn intuïtie heb ik het vanaf mijn geboorte werkelijk nog nooit fout gehad. Ik weet ook wanneer mensen liegen en trucs gebruiken om het tactisch te spelen. Ik doorzie mensen. Dat maakt dat ik me direct thuis voel bij mensen die dezelfde gave hebben.
Ik houd ook niet van filosoferen en ik besteed niet graag veel tijd aan het analyseren van mijn gevoelens. Dat ik er hier over schrijf, doe ik direct vanuit mijn gevoel, het is zoals ik praat; ik denk terwijl ik praat en schrijf en daar heb ik niet lang voor nodig. Ik ben me altijd heel sterk bewust van mijn gevoelens.
https://rechtenadvies.blogspot.com/2023/11/als-intelligent-iemand-met-eenzaamheid.html
 |
| Stigma's over hoogbegaafdheid: géén kern van waarheid, wel enorme hordes om te nemen in de bestrijding van aannames over intelligentie en hoogbegaafdheid |
