Alweer 10 maanden ben ik alleen. Over een paar weken is het een jaar geleden dat het noodlot toesloeg. Ik ben niet gelukkig en streef er ook niet naar om gelukkig te worden. Soms is er genoeg gebeurd in een mensenleven, de manier waarop is niet iets waar ik ooit vrede mee wil hebben.
Ik ben anders dan anderen. Ik ben de dochter van een helderziende en heldervoelende en die eigenschap delen wij. Ik ben me altijd heel erg bewust van mijn onderbewustzijn en visioenen zijn mij bekend. Dat maakt dat ik verlies en rouw anders ervaar dan de meeste mensen. Ik hoor mensen eindeloos de clichés herhalen, dat "Verlies rauw is en betekent dat je de eerste tijd je bed niet uit kunt komen en de dagen huilend doorbrengt", dat "Je wereld op z'n kop staat en de rest doorgaat met het leven, totdat het verlies een plek krijgt en je weer in staat bent om je plaats in de wereld te vinden".
Het is nooit zo geweest voor mij. Mensen moeten mij niet vertellen dat ik mezelf moet isoleren en de wereld van een afstand moet beschouwen tot alles weer wat normaler wordt. Ik kan het ook echt niet waarderen als mensen het mooi willen praten met "Alles wordt vanaf nu alleen maar beter", "Je draagt haar altijd in je hart mee", of "Ze leeft voort in jouw herinnering". Ik hoef dat soort suikerzoete praat niet. Niemand kan mij in de maling nemen of sussen met zulke clichés. Ik heb liever dat iemand luistert naar wat ik zélf te zeggen heb.
Mijn moeder ging niet uit ouderdom. Ze was absoluut niet klaar met leven. Het verhaal is incompleet. Ze was hier graag, ze wilde nog lang van het leven genieten. Ze wilde me niet achter moeten laten. Op de dag van haar dood had ze zelfs schuldgevoel omdat ze me achter moest laten. Het is niet juist, niet rechtvaardig, niet redelijk. Dat zeg ik niet uit ontkenning of woede. Het zal nooit juist zijn.
Ik ervaar "survivor's guilt". Ze heeft veel moeten lijden, wij allebei hebben moeten lijden, dat is wat gebeurt als een jonge moeder voor het eerst wordt geconfronteerd met kanker en al haar "vrienden" het af laten weten omdat kanker nog steeds in de taboesfeer verkeert en mensen het een naar onderwerp vinden. Mijn moeder zag er bovendien "te goed uit om kanker te hebben". Ze kreeg middenin de trajecten van chemokuren en bestraling nóg te maken met snedige afgunst, terwijl wij niemand hadden om op terug te vallen. Zelfs in februari 2023 was er niemand die ook maar iets wilde betekenen. Het was niet veel gevraagd.
Hoe zij moest eindigen door hersentumoren, voelt als een straf voor een misdaad die wij niet hebben begaan. Het is een trap na. Op deze manier alleen eindigen is niet rechtvaardig of redelijk. Ik droom iedere nacht dat we weer thuis zijn en dat alles weer normaal is, zoals het was. Ik droom over kleine ruzies over onbenulligheden en grotere vragen. Over alles wat bij het zijn van familie hoort, over alles wat ons samenbracht. Ik droom dat we op een soortgelijk scenario afstevenen, maar dan met een iets andere uitkomst.
Geen geluk najagen betekent niet dat ik mezelf opoffer of mijzelf van alles ontzeg. Het is geen depressie. Geconfronteerd worden met de lelijke kanten van het leven en door zoveel mensen in de steek worden gelaten was genoeg voor mij. Ik ben niet dankbaar met weer een dag zonder naasten. Dit is geen bitterheid, dit is puur realiteitsbesef. Mensen kunnen zeggen "Je moet door met je leven". Ik heb geen boodschap aan zulke "positieve" lege zinnen.
Het is niet een kwestie van in het verleden blijven hangen, als ik zeg dat het bij het leven hoort om de negatieve aspecten te ervaren. Sommigen krijgen met veel negatieve aspecten te maken, het is niet evenredig verdeeld. Mensen horen niet graag over de negatieve kanten van het leven en ze zijn geneigd om alles toe te dekken met positief bedoelde praat. Ik heb daarentegen zo'n groot realiteitsbesef, dat ik het alleen maar waardeer om eerlijk over het leven en de dood te praten. Het is goed om de negatieve kanten van het leven te erkennen en ze bespreekbaar te maken.
In januari en februari 2023 ben ik volledig door het proces van anticipatoire rouw gegaan, in een kort tijdsbestek van slechts 6 weken. Al op de eerste dag na de dood van mijn moeder wilde ik weer deelnemen aan het "gewone" leven, ik voelde sterk de behoefte aan participatie. Daar heb ik het in het ziekenhuis al over gehad met mijn moeder, ze zei dat ze mij niet de persoon vond om thuis te zitten, maar om in het openbaar op te treden en onnodige taboes rond ziekte en dood bespreekbaar te maken.
Wat ik meemaakte, was dat ik door anderen, eigenlijk door iedereen die ik kende, in sociale isolatie werd geforceerd. Mensen vinden dat rouw "donker, duister, depressief, triest" moet zijn en dat de nabestaande zich thuis achter gesloten deuren moet begeven. Ik heb tot aan nu té vaak gehoord dat mensen me met rust willen laten, het maakt niet uit hoe hard ik probeer om ze aan hun verstand te brengen dat ik dat niet wil. Ik heb er een hekel aan dat anderen maar even voor mij bepalen hoe mijn verlies eruit moet zien. Het is niet goed om gedwongen te worden om je af te zonderen. Het heeft mij alleen maar vereenzaamd en ik vind het nog steeds frustrerend om zo te worden bejegend.
Teruggevoerd worden
Nu voel ik me plotseling weer terug in februari 2023, toen ik in de week na haar dood tijdens het ontwaken tegen haar begon te praten en er geen antwoord kwam. Ik heb nachtmerries dat ze met verlammingen uit het ziekenhuis wordt gezet en dat we het thuis maar zelf uit moeten zoeken (het gevolg van hoe onmenselijk het ambulancepersoneel met ons is omgegaan en haar daadwerkelijk tijdens oud & nieuw met verlammingen heeft laten zitten).
Mensen kunnen nabestaanden wel eindeloos vertellen dat ze zich niet schuldig moeten voelen om er nog te zijn, maar survivor's guilt is van een andere orde. Het gaat erom dat ik niet weet hóe ik recht kan doen aan haar nalatenschap, op een manier die recht doet aan haar bestaan. Het gaat erom dat ik een waardige nabestaande wil zijn, de vertegenwoordiger en getuige van haar bestaan.
Haar missen is niet "Rouw is rauw".
Haar missen is "Er is zoveel dat ik je nog wil vertellen".
Haar missen is "Ik wil nog heel veel met je delen".
Het gemis zit in de gevoelens die nog hadden moeten worden geleefd.
