woensdag 14 februari 2024

[ Culinair ] Oxytocine (C43H66N12O12S2) op Valentijnsdag? Niet door romantische kitsch, maar door kleurrijk en scherp eten!

Het is 14 februari, de dag waarop Valentinus werd onthoofd door Claudius Gothicus/Claudius II.
Is het niet romantisch?! Sint Valentinus werd de patroon van epileptici en de imkers, maar tegenwoordig wordt Valentijnsdag geassocieerd met quasi-romantische kitsch zoals een roos, een anonieme kaart, een vaas met bloemen en chocola en melodramatische liedjes over fatalistische sentimenten, infatuatie en het verheerlijken van obsessies en afhankelijkheid.

De chemie achter verliefdheid, seks, baarmoedercontracties, insuline-secretie in de pancreas, eetbuien en sociale binding is C43H66N12O12S2.

Oxytocine en omgaan met tegenslag
Het effect van oxytocine is veel complexer dan alleen maar het veroorzaken van verliefdheid. De substantie is ook betrokken bij het omgaan met tegenslag in het leven.

Dat sommige mensen geen hinder ondervinden van wat anderen als "stressvolle gebeurtenissen" typeren, heeft te maken met het effect van oxytocine op de hypothalamus en amygdala. Waarschijnlijk zorgt aanleg voor angststoornissen/fobieën en depressiviteit voor een verminderd serum oxytocine in het hersenvocht. Met andere woorden: stressvolle stimuli zorgen niet voor een gebrek aan veerkracht. Dat verklaart waarom niet iedereen ten onder gaat aan bovengemiddelde tegenslag, maar ook waarom sommige mensen van weinig tegenslag overspannen raken.

Het is géén kwestie van wilskracht of een mindset, zoals wel wordt gepretendeerd. Je bent geen aansteller als je moeite hebt met tegenslag en je bent ook geen emotieloos iemand of abnormaal als je ingrijpende gebeurtenissen níet stressvol vindt (Roles of Oxytocin in Stress Responses, Allostasis and Resilience, Int. Journal of Molecular Science 2022 Jan; 23(1)). Samen met orexin, reguleert oxytocine bovendien verslavingsgevoeligheid in de VPN en hypothalamus (Oxytocin and orexin systems bidirectionally regulate the ability of opioid cues to bias reward seeking, Translational Psychiatry 2022;12).

Oxytocinebevorderend eten? Verwacht geen wonderen, maar het vermijden van snelle suikers en lege koolhydraten kán helpen!
Natuurlijk kan de afgifte van oxytocine niet worden afgedwongen, maar er zijn factoren die iets helpen bij de regulering. Verwacht geen wonderen. Het is wel duidelijk dat fastfood met snelle suikers en lege koolhydraten, de bloedsuikerspiegel in korte tijd opdrijven en daarmee gevoelens van lamlendigheid/passiviteit, neerslachtigheid en een onvoldaan gevoel kan opwekken. Het tegenovergestelde van snelle, bewerkte koolhydraten is scherp eten (capsaïcinebevattende producten zoals pepers), fruit, noten, peulvruchten, avocado's, bessen en eiwitrijk eten.

Zelf vind ik kleurrijk eten leuker, lekkerder en vrolijker dan kant-en-klaar-eten, een roos, chocolade of een bos bloemen!

Basis voor een Mexicaanse of Aziatische bowl: Cashews, avocado, rawitpepers, gekookte Jasmijnrijst met limoen, walnoten, tomaten, rodekool, paprika, gürken, norisnacks/tempura, radijs. Aan deze bowl kunnen Thaise Chilisaus, sojasauzen, oestersaus en dips worden toegevoegd.