Het gemis, 5 maanden later

Het is nu vijfenhalve maand na de dood van mijn moeder. Anders dan mensen altijd maar herhalen, is de belangrijkste persoon in mijn leven missen totaal anders dan "De klap komt hard aan en de rouw is eerst rauw, totdat je ermee leert leven". De versleten woorden van andere mensen doen geen recht aan mijn gevoel. Ik kan niet omschrijven hoe leeg en uitzichtloos mijn bestaan is, omdat ik werkelijk niemand meer heb. Soms probeerde ik iemand uit te leggen, hoe het is om van niemand hulp te krijgen en geen familie te hebben en dan kreeg ik de reactie "Wel familie hebben is ook niet altijd alles". Omdat ik te wijs ben voor zulke clichématige reacties die feitelijk alleen over die persoon zelf gaan, zeg ik liever niets meer tegen mensen.

Het ergst vind ik nog dat alleenstaande nabestaanden worden gediscrimineerd. Wij, de mensen die geen familie meer hebben na het verlies van een enig familielid, worden genegeerd, over het hoofd gezien, onze gevoelens worden miskend. Ik moest wél aanhoren hoe zielig en mensonterend het was dat iemand na een verlies terug moest naar huis (die persoon had bijval van familie en naasten en was dus niet alleen), terwijl ik van niemand steun heb gehad en op de avond van de dood van mijn moeder tot 's nachts moest wachten op een taxi omdat niemand me naar huis kon brengen. De medewerkers van de palliatieve unit die tegen mijn moeder hadden gezegd dat ze goed voor mij zouden zorgen, wilden mij met het ov naar huis sturen (de halte lag op 45 minuten afstand) en alleen omdat ik volhield dat ik echt niet met al haar spullen om 23:00 's avonds 45 minuten kon gaan lopen, heb ik in de palliatieve unit mogen wachten. Ik had het liever zelf niet meer meegemaakt, maar er moest iemand haar afscheid regelen.

Ik begin nu soms nachtmerries te krijgen over het einde van 2022. Het was traumatiserend dat de eerste ambulance mijn moeder met een halfzijdige verlamming door de bloeding van één van haar (op dat moment nog niet bekende) hersentumoren liet zitten. De dagen voor Nieuwjaarsdag lieten de ambulancemedewerkers haar op de bank liggen. Als het aan het personeel van ambulance #2 had gelegen, had ze nog dagenlang met een tijdbom in haar hoofd op de bank gelegen.

Ik heb er nachtmerries over dat het nóg erger had kunnen aflopen, in de laatste dagen van december 2022. Het is dat ik altijd alert was, anders was er een ongeluk gebeurd. Mijn moeder kon niet eens meer zelf de telefoon pakken. Als ik er niet was geweest, zou zij in deze sociaal kille (stads)omgeving zijn doodgegaan aan een val of maandenlang dood in huis hebben gelegen. Zo iemand als zij, die altijd sterk en tot op de laatste dagen van 2022 mobiel was, iemand die totaal geen teruggetrokken persoon was, zo iemand zou een eenzame dood hebben gehad, omdat mensen zoals "vrienden" zich niet werkelijk om anderen bekommeren.

Automatisch dringen zich de herinneringen op aan haar weken in het ziekenhuis, in januari 2023. Die drie werken leken eindeloos. Ze lag nachtenlang wakker en kwam de avonden niet door. Ik moest iedere avond om 19:00 weg uit het ziekenhuis en mocht er pas na 11:00 weer in. Dat was niet omdat ze haar in de ochtend zouden wassen, want dat wordt niet meer gedaan in het Erasmus MC. Sterker nog: als mijn moeder mij maar even aan de telefoon had, ging het verplegend personeel gelijk weer weg "om haar niet te onderbreken" en kwamen ze urenlang niet meer terug. Mijn moeder riep weleens dat ze de telefoon weer zou ophangen, maar dan was het verplegend personeel al weggelopen.

Ik denk aan de eindeloze dagen, maar ook aan de verveling die ze 's avonds had omdat er niets te doen was. Ik herleef herinneringen aan eerdere ziekenhuisafspraken die ze had. Eind november 2022 was ze nog voor controle geweest. Het is dat zij helderziend was en dat ik ook heldervoelend was en dat wij dus eigenlijk wel wisten wat er ging gebeuren, want het leek afgaande op de controle net of er niets aan de hand was. Ik hoopte nog dat de eerste scan op 1 januari 2023 zou uitwijzen dat ze een TIA had, maar ik wist natuurlijk ook wel dat ze hersentumoren had. Dat had ik meer dan een jaar geleden al gevoeld.

De realiteit van hersentumoren in het geval van mijn moeder, is dat er geen merkbare symptomen zijn geweest tot het moment dat er geen redden meer aan de situatie was. Iemand gaat van compleet mobiel naar een hemiparese, naar bedlegerigheid, naar na vierenhalve week niet eens meer een telefoon op kunnen pakken en niet zelf alarm kunnen slaan. Mijn moeder had pech met de locaties van haar hersentumoren. Ze kon niet eens in een rolstoel worden gezet. Ze had pijn aan haar benen. De fysio van het Erasmus MC probeerde haar een beker met water op te laten tillen, omdat zij meende "dat het neglect was". Ik hoorde van mensen dat zij dachten dat je met hersentumoren nog een leuke tijd kunt maken van de weken die de patiënt nog heeft. Mensen denken dat iemand met hersentumoren nog goed genoeg is om iets met Stichting Ambulancewens te doen. De harde werkelijkheid is dat hersentumoren ervoor kunnen zorgen dat iemands toestand vanaf het moment van het openbaren van de symptomen, te slecht is om nog iets "leuks" van de resterende tijd te maken.

Hoe mensonterend ik door een coördinatrice van het Erasmus MC ben behandeld, vind ik ook nog steeds onvoorstelbaar. Ik heb een hartritmestoornis die bekend is in het Erasmus MC, omdat ik daar patiënt ben. In december 2022 heb ik (weken voordat mijn moeder uitvalsverschijnselen kreeg) een zware aanval van tachycardie gehad. Door deze terugval had ik in januari 2023 nog steeds moeite om te overleven. Toch wilde de coördinatrice mij door de beveiliging op straat laten zetten als ik vanwege dit medische probleem in de algemene ziekenhuishal zou overnachten, omdat ik geen vervoer naar huis had en geen plaats had om te overnachten. Ik ben op pantoffels en in badjas in de stromende regen op zoek gegaan naar een overnachtingsplaats. Ik moest me onderweg overal vasthouden, omdat ik mezelf door die aritmieën niet overeind kon houden. Ik klaag nooit ergens over; ik zeg iets alleen als het heel ernstig is. Dat was het, ik had uitval van mijn coördinatie. Omdat ik dit al lang heb, mág ik geen voertuig besturen en heb ik nooit een rijbewijs kunnen halen. Er was ook niemand die ons kon helpen. Mijn moeder heeft een onrustige tijd gehad tijdens het liggen in het Erasmus MC. Omdat ik als haar enige naaste zo werd behandeld, wilde ze liever direct naar huis, ook al kon ze niet meer lopen.

De coördinatrice van de afdeling van het Erasmus MC liet uit wraak een verhaaltje over mij in de  anamnese van mijn moeder optekenen, om zo een kwaadaardig bericht over mij in het patiëntbericht van mijn moeder aan míjn huisarts te sturen
Die coördinatrice van de afdeling van het Erasmus MC kwam mij vertellen dat ze zichzelf begripvol vond. Ik reageerde eerlijk: "Nee, u bent helemaal niet empathisch. We hoeven het niet met elkaar eens te zijn".  Ze wilde haar mening over zichzelf aan ons opdringen. Toen heb ik aangegeven dat ik het gesprek wilde beëindigen, omdat het geen zin had als ze haar mening alleen maar op wilde leggen. Uit wraak heeft de coördinatrice aan mijn huisarts in de anamnese over mijn moeder geschreven dat ik verbaal agressief was, weigerde om te communiceren en alleen maar met empathie benaderd mocht worden. Zulke coördinatrices maken alles persoonlijk en handelen niet professioneel, maar vanuit hun driften. Ik vertel aan iedereen hoe slecht mijn ervaringen zijn met het Erasmus MC, het ziekenhuis waar ik ben geboren en waar ik jaren als student heb doorgebracht. Op het gebied van de naastenbejegening is het Erasmus MC altijd erbarmelijk geweest.

Ik was nog een klein kind toen mijn moeder voor het eerst kanker kreeg. Eén van 's lands bekendste en meest gevierde oncologen had voor mij geen oog, omdat ik als kind de enige naaste van mijn moeder was. Er kon geen belangstelling van af. Een "warme man", zoals hij in de media wordt voorgesteld, is hij alleen maar als grote families met hem te maken hebben en dan vooral als er media-aandacht wordt gegenereerd. Als kind het ik werkelijk nooit steun gehad. Het was in het ziekenhuis in de anamnese opgenomen dat ik er alleen voor stond als naaste, maar daar werd niets mee gedaan. Zo'n sociale anamnese wordt letterlijk voor niets opgetekend. Het is een formaliteit die geneeskundestudenten in de opleiding en artsen in de modules van hun protocollen moeten volgen, zonder dat de sociale anamnese ergens voor dient.

De werkelijkheid van zorg en begrip voor naasten en nabestaanden is anno 2023 nog steeds mensonterend.

[Waarschuwing: controversieel onderwerp] Eén van de taboes om bespreekbaar te maken: zelfmoord [+ bestrijd het schadelijke effect van waarde-oordelen en clichés]

Suïcide, zelfmoord, is omgeven met mythes en vooroordelen die ervoor zorgen dat het onderwerp in de taboesfeer blijft. Het onderwerp uit de taboesfeer halen is niet hetzelfde als het aanmoedigen.
In sommige culturen is zelfmoord géén taboe, maar een geaccepteerd fenomeen om schaamte voor de familie te voorkomen of eerherstel te bereiken. Hoe mensen in het westen invullen wat zij van suïcide vinden, is dus grotendeels cultureel bepaald. Die onvermijdelijke culturele blik bepaalt ook dat het vóóral vermeden wordt om over te praten en dat beeldspraak wordt gevoerd om het onderwerp zoveel mogelijk te versluieren.

Ik vind de dood geen taboe. Suïcide mag als onwenselijk worden beschouwd, maar eenzaamheid of het niet meer hebben van naasten is veel erger dan de dood. De dood is niet tragisch, alleen achterblijven en eenzaamheid zijn wel tragisch. Helaas is eenzaamheid onbespreekbaar doordat (1) mensen met ongevraagde adviezen en zinloze clichés aan komen zetten; (2) de eenzame zelf de schuld/verantwoordelijkheid krijgt toegeschoven en (3) eenzaamheid onder jongeren stelselmatig is genegeerd, omdat mensen het stereotype geloven dat iedere jongere gelijkwaardig contact zal vinden tussen alle mensen die ze ontmoeten.

Eenzaamheid is een lijdensweg. Eenzaamheid holt het bestaan uit. Nee, het is niet motiverend of geweldig om met eenzaamheid te leven, integendeel. Ik vraag me regelmatig af waar het voor nodig is om zo'n moeilijk bestaan te hebben, want eenzaamheid achtervolgt een mens dag en nacht. Voor iemand die het graag gezellig en druk heeft en gericht is op levendigheid, is het een straf. En "Zoek hulp", in de zin van "Zoek een psycholoog", is te simpel. Dat helpt niets om eenzaamheid op te lossen als het niet gaat om geremdheid in contact of intersociale gebreken, maar een absoluut gebrek aan gelijkwaardig contact. Het probleem met de meeste psychologische benaderingen is dat de focus ligt op zelfwaarde, zelfrespect, gedachten over eenzaamheid, maar tekortschiet wanneer dit allemaal niet ten grondslag ligt aan de eenzaamheid. 

Ik kies ervoor om gevoelige taboe-onderwerpen bespreekbaar te maken om onnodige schaamte, stigma's en eenzaamheid zoveel mogelijk te bestrijden. Daarvoor ben ik de aangewezen persoon, omdat ik heel goed voel en begrijp hoe het menselijk leven in elkaar zit. Door alles mooi te praten en taboegevoelens weg te stoppen, worden mensen niet geholpen. In plaats daarvan krijgen mensen die met gevoelens over eenzaamheid en suïcide zitten, te maken met moralisme, nutteloze adviezen, waarde-oordelen verpakt als zogenaamd goedbedoeld advies en afkeuring.

Noot: het probleem van eenzaamheid was net zo hardnekkig voor het grootschalig worden van het gebruik van sociale media. Sociale media verdiepen niet en zijn niet debet aan de menselijke fenomenen van niet de juiste personen vinden om een betekenisvolle band mee te krijgen, sociale isolatie, armoede en chronische aandoeningen. Het is weliswaar laagdrempelig geworden om aan cyberbullying te doen, maar dat laat onverlet dat sociale uitsluiting door (meestal vrouwelijke leeftijdsgenoten) van alle tijden is.

Luister vooral niet naar domme mensen, want die zien paradoxen die er niet zijn vanwege het gebrek aan inzicht in oorzaak en gevolg
Domme mensen zien paradoxen die er niet zijn. Die mensen hebben geen inzicht in oorzaak en gevolg, geen vaardigheid om van abstract naar concreet te denken. Dat wordt duidelijk als het onderwerp eenzaamheid en suïcide wordt besproken. Domme mensen denken dat gelukkig zijn een bewuste keuze is en dat suïcidaliteit hetzelfde is als "graag dood willen". In vrijwel alle gevallen is een gebrek aan verbetering in het leven het belangrijkste motief voor zelfmoord.

Het is ook een cliché dat mensen die zelfmoord plegen "Kiezen voor een gemakkelijke uitweg" of "Het leven niet meer aankunnen". Vaak hebben mensen alles al geprobeerd en is er geen oplossing of hoop op beter. Uitzichtloze armoede, bijvoorbeeld. Er is een groep die nergens terecht kan omdat het inkomen te hoog is voor de verschaffing van middelen om te overleven, terwijl het inkomen te laag is om van rond te komen en de generatie van méér inkomen is uitgesloten. Of economische dakloosheid: op straat worden gesmeten omdat er geen huurwoningen of betaalbare koopwoningen zijn, terwijl de daklozenopvang voor verslaafden/multi-probleemgezinnen is bestemd. Dat is iets anders dan het leven niet aankunnen.

Simpele zielen die geloven in tegeltjeswijsheden, denken dat overal maar een oplossing voor bestaat zonder dat ze zélf moeite doen om een ander bij te staan. Bovendien willen veel mensen graag wegkijken van het feit dat uitzichtloze armoede in Nederland gemeengoed is voor chronisch zieken.

Moralistische waarde-oordelen en de drang om het "te fixen" werken averechts
Het werkt averechts om aannames en moralistische waarde-oordelen op te leggen. Dat mensen overal een verklaring voor willen geven en het maar even willen "fixen" (een voorbeeld: 'Bel dan 113' is de manier waarop mensen tegenwoordig denken bij te kunnen dragen aan het voorkomen van suïcide). Die drang van mensen om iets dat als eng/akelig/naar wordt ervaren te fixen, zorgt ervoor dat de betrokkene niet begrepen en niet gehoord wordt. 

Het is een bemoeizieke geldingsdrang in combinatie met zelfoverschatting, die mensen ertoe brengt om voor alles een verklaring of "snelle fix" te willen aandragen en confronterende onderwerpen te moraliseren. De mensen die dat doen zijn niet intelligent en niet empathisch, dus ze hebben niets zinvols bij te dragen. 

Door het bagatelliseren van gevoelens en het schofferen van betrokkenen ("egoïst") worden betrokkenen niet serieus genomen
Ten onrechte wordt aangenomen dat praten over "nare" onderwerpen zoals zelfmoord, tot dadendrang leidt. Zo gebeurt het dat mensen ogenschijnlijk abrupt tot suïcide komen, terwijl vaak al lange tijd signalen zijn gegeven dat het niet goed gaat en dat deze signalen zijn gebagatelliseerd. Betrokkenen worden ook nog eens om de oren geslagen met het zwakzinnige waarde-oordeel dat iemand die het niet meer ziet zitten, egoïstisch is. Dat is voor zowel de persoon zelf als de familie een schoffering, omdat hun gevoelens niet serieus worden genomen.

Clichés zijn kwaadaardig: iemand wordt niet werkelijk gehoord en erkend in zijn/haar gevoelens
Voelt iemand zich ongelukkig? De ongevraagde aannames en clichés waardoor iemand niet werkelijk gehoord wordt zijn bekend:

"Je bepaalt je eigen levensgeluk"

"Relaties zijn ook niet alles"

"Je weet nooit of morgen ineens alles anders is"

"Niemand heeft échte vrienden, maak je daar niet druk om"

"Je moet contacten met andere mensen niet belangrijk vinden, je moet jezelf gelukkig maken"

"Iedereen voelt zich weleens ongelukkig"

"Het leven van anderen is ook niet perfect"

"Iedereen voelt zich weleens eenzaam"

"Als je niemand hebt om voor te leven, moet je voor jezelf leven"

"Je wordt sterker van tegenslag en pesterijen"

"Je moet zelf invulling geven aan het leven"

Ik zet me ervoor in om clichés van mensen te bestrijden en ze uit te dagen om zélf na te denken. Want bovenstaande "wijsheden" die zo vaak worden opgelepeld, hebben nog nooit iemand geholpen. Dat clichés niet onschuldig zijn, heeft ermee te maken dat mensen er ook naar gaan handelen. Mensen geloven dat volkse wijsheden goed voor ze zijn. Tegelijk zijn clichés en waarde-oordelen beledigend en hebben ze tot gevolg dat iemand zich niet meer uitspreekt, om geen negatieve opmerkingen of zinloze "adviezen" te hoeven krijgen.

Waarom zijn tegeltjeswijsheden zo fout? Omdat het meestal om een combinatie van een truïsme, aannames, psychologie van de koude grond/pseudowetenschap en cirkelredeneringen gaat. Eén van de ergste clichés, "Zoek mensen om vriendschap mee te sluiten", is geen advies maar de kern van het probleem: iemand vinden om een betekenisvolle band mee te hebben is niet iets om af te dwingen!

Als je in je eigen omgeving (of dit nu thuis is, of op het werk, op school, op de universiteit, tijdens het sporten) geen adequate contacten kunt vinden om met iemand een diepere band op te bouwen, is dit situationele eenzaamheid. Soms is het tijdelijk, bijvoorbeeld na een verhuizing. Situationele eenzaamheid kan evengoed heel lang duren, zelfs levenslang voor sommigen die niet het geluk hebben om de juiste contacten te vinden.

Ik ben zelf bijvoorbeeld geen moeilijke denker, maar ik ben niet eenvoudig voor de meeste mensen. Ik leg snel verbanden en heb heldervoelende vermogens. Ik ben nog nooit overspannen geweest, ook al valt mijn leven sinds de geboorte echt niet mee. Mensen denken dat ik tomeloos ben. Het meest confronterend voor anderen: ik zie intenties van mensen direct. Dat kan afschrikken. Daarom heb ik behoefte aan authentieke mensen. Het is voor mij niet relevant of mensen in een bepaald persoonlijkheidprofiel zijn te proppen.

De mythe dat iedere suïcidale persoon of persoon die zelfmoord pleegt, een psychiatrische aandoening heeft, werkt stigmatiserend
Recentelijk is er aandacht geweest voor suïcide onder jongeren die een positief toekomstbeeld leken te hebben. Om er een verklaring voor te geven, vonden sommige buitenstaanders het nodig om te zeggen dat zij waarschijnlijk een ernstige psychiatrische ziekte hadden. Noot: zelfs al zou dat het geval zijn, is het dan "niet erg" als het iemand met psychisch lijden en wel taboewaardig als het een eenzaam of chronisch ziek iemand zonder psychische stoornis betreft?

Het is ook nog eens niet juist.
Ik kan er heel concreet over zijn: meer dan de helft van de zelfmoorden wordt gepleegd door mensen die géén psychisch ziektebeeld hebben. Meerdere evaluaties bevestigen dit beeld (Does suicide always indicate a mental illness?, London Journal of Primary Care 2009; 2(2)).

In meer dan 50% van de gevallen is er géén psychische stoornis in het spel bij zelfmoord. Herhaald onderzoek wijst dit uit. De gedachte dat zelfmoord altijd het gevolg is van een psychische stoornis, komt voort uit de de moralistische opvatting dat een zekere vorm van rationaliteit in combinatie met zelfmoord een afkeurenswaardige gewaarwording is.

De gedachte dat iemand die suïcidaal is of zelfmoord pleegt, niet in een labiele toestand verkeert en het verstand niet kwijt is, wordt als schokkend beschouwd. Mensen geloven liever dat er altijd een psychiatrisch ziektebeeld in het spel is, maar zelfs een eventuele reactieve depressie is géén psychiatrisch ziektebeeld.

De psychiatrische tegenhanger van de reactieve depressie is depressiviteit. Dit is niet zomaar een twist over terminologie. Het verschil is wezenlijk relevant, omdat depressiviteit als klinisch-psychiatrisch ziektebeeld een chemische en vaak genetische component heeft die niet zozeer samenhangt met levensgebeurtenissen. Deze aandoening dient daarom ook op geheel andere wijze te worden behandeld dan een reactieve depressie.

Dat iemand niet in een staat van psychisch welbevinden verkeert, is iets anders dan "door mentale problemen worden geplaagd". Helaas is de beeldspraak zodanig eufemistisch, dat deze eraan bijdraagt dat mensen niet worden begrepen. 

Ik geef enkele onderliggende factoren die ervoor kunnen zorgen dat mensen zelfmoord overwegen:

1. Onbegrepen zijn;
2. Geen adequate sociale contacten hebben;
3. Stigma's rond (jong zijn en) eenzaamheid;
4. Pesterijen (bijvoorbeeld op het werk, op een opleiding of in de eigen omgeving) die ondanks een noodkreet van het slachtoffer niet worden aangepakt, omdat docenten, leidinggevenden of meelopers van terreurburen meewerken aan het in stand houden van de situatie/niet het karakter hebben om pesten te beëindigen.

Uiting van gevoelens is heel belangrijk
Zolang dergelijke onderliggende factoren in de verdomhoek blijven, zijn suïcidale gevoelens nog moeilijker te bespreken. Nog steeds is het heersende beeld dat mensen zich maar even moeten vermannen. Als iemand na een groot verlies de tranen weet tegen te houden, wordt dat in het westen gewaardeerd met "diegene weet zich goed te houden".
Nee, het is helemaal niet goed dat mensen hun gevoelens altijd maar verbergen. Uiting van gevoelens is juist belangrijk. Dat is iets anders dan zwelgen in zelfmedelijden.

Zoals met alles, is het belangrijk om niet gelijk klaar te staan met een waarde-oordeel en ook niet aan iemand een moralistische drang op te leggen. Bagatelliseer niet als iemand signalen geeft dat het niet goed gaat. 

Het is géén troost om te zeggen "Je leeft toch voor jezelf", als er niemand is om morele steun te geven, als er geen warme sociale contacten zijn, als iemand niet werkelijk een ander heeft om zijn of haar gevoelens mee te delen. Sta liever klaar voor iemand, al is het maar met kleine praktische zaken. Je kunt best aan iemand vragen of hij of zij zelf aan kan geven waar hij/zij behoefte aan heeft.

[Taboe] Eenzaamheid en hoogbegaafdheid/hoge intelligentie: een oplossing is er niet zomaar voor de groep HB'ers

Het achtervolgt me al vanaf jonge leeftijd. Het moet er toch uit: op mijn derde was duidelijk dat ik meer dan bovengemiddeld intelligent was. Ik begon met 5 maanden mijn eerste woord te herhalen, ik communiceerde vanaf mijn geboortedag graag met mensen die ik mocht, ik was vanaf mijn eerste dag op aarde al aan het kruipen, met 10 maanden begon ik zinnen te vormen, ik had een snel bioritme, ik snapte technische snufjes al toen ik één jaar oud was, ik kon schrijven, lezen en Engels begrijpen toen ik 3 was.  

Sterk gevoel van bewustzijn en autonomie
Het zat 'm niet alleen in de cognitieve capaciteiten, maar ook in mijn sterke gevoel voor bewustzijn. Ik kan me zelfs herinneren dat ik ruim vóór mijn 3e levensjaar het gevoel had een oude ziel te zijn en me sterk bewust was van mijn autonomie. Ik kon als peuter al mijn eigen standpunten verwoorden en verdedigen. Ik vond het een ergernis als iets niets serieus werd genomen omdat ik er "te jong voor zou zijn". Ik had een grote nieuwsgierigheid naar hoe het leven in elkaar zat en was niet geïnteresseerd in met poppen spelen of over anderen roddelen (ja, dat begint al op de kleuterschool).

Andere kinderen en mijn docente konden het niet bijhouden. Vanaf de kleuterschool kreeg ik op mijn donder als ik teveel vragen stelde, woordgrappen maakte en niet aan de voorgeschreven opdrachten wilde voldoen.

Ik werd in groep 5 de les uitgestuurd omdat ik voor de wekelijkse opdracht "Noem 5 moeilijke woorden die je deze week bent tegengekomen" geen moeilijke woorden op kon geven, omdat mijn vocabulaire al op middelbare schoolniveau was.

Wat mij verder typeert, is dat ik niet in clichés en voorgeschreven en door anderen uitgekauwde aannames denk. Woorden en denkbeelden die door andere mensen zijn versleten, hebben voor mij geen waarde. Ik leef vooral op grond van mijn gevoel en intuïtie en neem wat anderen zeggen nooit zomaar voor vanzelfsprekendheid aan. Ik leef niet volgens de sleetse wijsheden die veel mensen toepassen om de wereld om zich heen te verklaren. Omdat ik sommige problemen multidimensionaal benader, heeft dat mij (zelfs, of ik kan beter zeggen: vooral) op de universiteit vaak conflicten opgeleverd, omdat niet wordt begrepen dat er meerdere invalshoeken zijn voor het aanpakken van een maatschappelijk of juridisch vraagstuk.

Tussen de regels door kunnen lezen/intenties aanvoelen werd als "enge" vorm van telepathie beschouwd
Ik was al op zeer jonge leeftijd goed in het lezen van intenties en sociale cues. Ik begreep het niet als leeftijdsgenoten, maar ook volwassenen niet "tussen de regels door" konden lezen. Wat mij onderscheidde van anderen, was dat ik het altijd aanvoelde als iemand onoprecht was. Zo heb ik als kind meerdere keren voorspeld dat er een hoogoplopend conflict aan zou komen, omdat een betrokken persoon niet te vertrouwen was. Mensen vonden dat eng. Ze dachten dat ik aan telepathie deed.

Lang heb ik gedacht "Wat maakt het uit of ik heel intelligent of hoogbegaafd ben, ik ben toch wie ik ben?" Ik ging om met mensen van alle niveaus. Eerlijk gezegd ben ik nooit zo bezig geweest met het onderscheid, maar ik besef nu dat het wel degelijk uitmaakt, bezien uit het perspectief van eenzaamheid en levens(on)geluk.

Het is iets voor wat meer simpele mensen om te geloven in tegeltjeswijsheden zoals "Je bepaalt je eigen levensgeluk", "Alleen jij kunt jezelf ongelukkig maken", "Het leven is mooi", "Je weet nooit wat de toekomst brengt", "Iedereen is gelijk" en "Eenzaamheid is een keuze".

Ik zeg niet dat mensen helemaal geen invloed hebben op hun leven, maar de maakbaarheidsgedachte gaat niet op. De omgeving waarin iemand opgroeit en de levensgebeurtenissen waaraan mensen zelf geen richting kunnen geven (zoals ziekten die door toevallige genetische mutaties of etnische aanleg komen), hebben een grote invloed op het verloop van het leven en het sociale netwerk dat iemand tijdens het leven opbouwt.

Ik kan snel vrienden maken en ik kan met veel verschillende mensen overweg, maar ben eenzaam omdat ik niet iemand van gelijkwaardig niveau van functioneren heb ontmoet
Ik kan met veel mensen overweg en maak snel "vrienden", maar ik ben uiteindelijk eenzaam, omdat ik in mijn leven nooit iemand op gelijkwaardig niveau van functioneren ben tegengekomen. Er is niet zomaar een oplossing voor. Het is geliefd om met een zeverig advies aan te komen als "Ga vrijwilligerswerk doen, dan ontmoet je mensen", maar het gaat er niet om, om een grote groep mensen te ontmoeten (N.B.: ik heb met iemand gesproken die me feilloos analyseerde en die zei "een vrijwilligersbaan in de zorg is niets voor jou, je bent helemaal geen type-moederkloek dat ervoor zorgt dat iedereen kopjes koffie, aandacht en koekjes krijgt").

Waarom "Ga mensen ontmoeten" en "Ga vrijwilligerswerk doen" zinloze adviezen zijn: het gaat om kwaliteit, niet om kwantiteit. Je kunt veel mensen ontmoeten zonder een iemand te vinden waar je écht een band mee hebt
Het gaat bovendien niet om de kwantiteit van contacten. Ik heb in mijn leven waarschijnlijk 10.000 mensen ontmoet, met vaste groepen van honderden mensen en duizend wisselende contacten gewerkt, op de universiteit heb ik zo'n 4000 medestudenten ontmoet en die aantallen zijn geen garantie geweest om gelijkgestemden te treffen.

Om gelijkwaardige contacten te vinden, moet de selectie van mensen om mee om te gaan juist worden verfijnd. Maar hóe, dat is geen gemakkelijke vraag. Eerlijk gezegd wil ik het liefst een man die mij aanvoelt wat betreft dit zo belangrijke aspect in mijn leven. Het lijkt me toch zo heerlijk om niet alles uit te hoeven leggen als ik een vriend/man zou hebben die overeenkomsten met mij heeft. Het is niet waar dat tegenpolen elkaar aantrekken en perfect met elkaar samengaan; een fundamentele overeenkomst is toch echt onmisbaar.

Ik ben níet mijn eigen grootste criticus; het zijn de stigma's waar ik mee te maken heb
De aannames die mensen over hyperintelligenten en hoogbegaafden koesteren, is dat ze introverte/ultra-introspectieve, sociaal onhandige en overdreven kritische mensen zijn. De hardnekkigste stigma's over hoogbegaafden zijn "Hoogbegaafden zijn hun eigen grootste critici", "Het is nooit goed genoeg voor hoogbegaafden, want ze vervelen zich altijd", "Ze stellen hoge eisen aan zichzelf en anderen". Het ergste stigma is dat hoogbegaafden een sociaal-emotionele achterstand zouden hebben.

Ooit zijn deze stigma's in het leven geroepen door gemiddeld of minder begaafde mensen die zich vergeleken met hoogbegaafden en meenden om vanuit het "gelijkheidsdenken" een sociale en emotionele voorsprong op hoogbegaafden te hebben om het cognitieve verschil te compenseren. Een compensatiedrang dus. In diezelfde lijn is idioterie als "Je zit teveel in je hoofd" als cliché bedacht.

Het nadeel is dat mensen daadwerkelijk in stigma's of clichés denken, ze ervaren clichébeelden alsof er een kern van waarheid in zou zitten. Werkgevers zijn in de praktijk terughoudend bij het aannemen van werknemers die hoogbegaafd kunnen zijn. De aannames zijn dat een hoogbegaafde voor conflicten zorgt, botst met de cultuur van de organisatie en zich snel gaat vervelen op het werk. Deze aannames leiden ertoe, dat hoogbegaafden geen kansen krijgen en worden afgewezen op grond van iets dat niet meer is dan een stigma dat door anderen in stand wordt gehouden. 

Verloren affectie

Het doet me zoveel pijn om nooit de man te hebben ontmoet die bij me past. Ik zou er alles voor over hebben om hem hier bij me te hebben. Om hem aan te kunnen raken, in vol ornaat.

Wat als je het gevoel hebt dat je degene die bij je hoort, nooit zult ontmoeten? De euforie die in het luchtledige verdwijnt. De affectie die nergens heen kan. Die broedt dagenlang, maar vooral ’s nachts, onder de oppervlakte. Ik zou hem alles willen geven.

Ik wil hem kennen. Niet omdat ik hopeloos naïef voor iemand val.
Omdat de gedachte mij opwindt, dat hij als geen ander begrijpt wie en hoe ik ben.
Ik wil aanvoelen hoe het is om hem als een onbekende verwant te ontmoeten.
Alsof we elkaar altijd hebben gekend, zonder de grenzen van tijd en ruimte. Alsof we bij elkaar horen zonder onze eigenheid en eigengereidheid te hebben verloren.
Al heb ik heb ik het nooit mogen meemaken, ik weet zeker dat ik verslaafd aan hem zou raken.  

Ik wil in zijn ogen kijken en mogen voelen wat ik voel. Een brandende sensatie. Niet voor zomaar iemand. Niet voor het worden van een uitgeblust stel, niet voor ongelijkheid, niet voor minder. Voor een zeer charismatische, mooie man van wie ik het warm krijg als ik naar hem kijk, hem hoor en ruik. Ik wil het gevoel mogen hebben dat we bij elkaar horen. Dat ik herkenning voel.

Niet om zomaar een bevlieging, geen nummer zoveel, maar een speciale positie in zijn leven. Hoe zou het voelen, om in zijn leven en zijn omgeving te stappen? Om 's avonds met hem door te brengen, tot het heel erg stil en intiem wordt. Zijn adem op mijn huid, zijn geur, een man die zachtjes zucht voordat hij tegen me aan in slaap valt, dat ik hoor hoe het leven door zijn lijf wordt gepompt, de koele lucht van buiten die langs zijn huid blaast, zijn kleding, eigenaardigheden die ik over hem weet die mijn gevoel aanwakkeren als relieken van zijn aanwezigheid. Waarom mag dat niet zo zijn? 

Om niet eens even lekker tegen zijn lijf te worden gehouden, om zijn lijf te kunnen strelen, hem aan te raken over zijn hele lijf en die armen en schouders te voelen, zijn huid te bedekken met mijn huid, mijn handen tegen hem te drukken om hem uitgebreid te zoenen. Het is toch volkomen begrijpelijk dat ik vaak lekker met een man wil [..], dat ik een onstilbare behoefte heb om iemand aan te raken en vooral om hem daarna in mijn bed dicht tegen me aan te willen houden? Dat heeft niets te maken met afhankelijkheid of "iemand nodig hebben". Net zoals ongewild alleen zijn niet te vergelijken valt met ongewenst vastzitten in een ongelukkige relatie.

Het verlangen draait om een fundamenteel menselijke behoefte aan affectie, niet om afhankelijkheid
"Een relatie of vriendschappen zijn niet de oplossing voor eenzaamheid" miskent waar het om gaat. Sinds mensen een sociale diersoort zijn, is behoefte aan persoonlijk contact volkomen natuurlijk. Bovendien gaat het niet om "niet alleen kunnen zijn". Er is niets wanhopig, labiel of afhankelijk aan de behoefte aan (intelligent en) intiem contact. Het is ook geen schande om plezier te hebben aan gezelschap en een relatie te willen hebben die stimulerend/motiverend is. Ik mis geen intrinsieke motivatie als ik een man wil met wie ik wederzijdse interesses kan delen, of die mijn enthousiasme en energie in bredere zin kan beantwoorden.

Het gaat niet om jezelf aan iemand vastklampen of iemand nodig hebben, in de zin van afhankelijkheid. Het gaat om de behoefte aan warm, intiem contact. Bevredigend contact. Intelligentie in brede zin is belangrijk, maar vooral qua levensenergie op dezelfde golflengte zitten is onmisbaar. Het is niet zo dat ik denk aan hyperromantische concepten als "De Ware" en het huwelijk.

Voor iemand als ik, die er zeer feminien uitziet maar potig van karakter is, gaat het om pure gevoelens, bijna primaire gevoelens, niet om romantiek. Het gaat mij er niet om, om het "zo lang mogelijk met elkaar vol te houden", want dat vind ik geen verdienste. Ik wil nooit als broer en zus leven. Ik wil alleen maar vuur, geen verslopping en gewoonteverhoudingen. Ik zie compatibiliteit en capaciteiten wel als een groot goed. Hoewel ik op het eerste gezicht voor iemand val, ben ik altijd intuïtief verliefd geweest op mannen die intelligent en creatief/vindingrijk waren.

Laat ik het eens over verliefdheid hebben. Ik was er qua verliefdheid vroeg bij; met slechts 10 maanden oud werd ik voor het eerst verliefd op een man die ik een paar keer per week tegenkwam als we boodschappen gingen doen. Mijn ouders hebben er heel erg om gelachen dat ik knalrood werd en naar de man riep in de hoop dat hij wat terug zou zeggen. Vervolgens kreeg ik thuis geen hap door mijn keel. Op mijn 12e was het flink raak; vanaf het eerste moment dat ik de man zag, voelde ik al aan dat ik verliefd ging worden. In de eerste periode heb ik slapeloze nachten gehad. "Vlinders in de buik" herkende ik niet, wel kotsmisselijk en lusteloos zijn. Helaas was hij bijna twintig jaar ouder; ik was intens teleurgesteld toen ik dat hoorde. Nog jaren ben ik in stilte gek op hem geweest. Toen ik net volwassen was begreep ik nog steeds waarom ik hem zo leuk vond, maar toen had hij al een gezin.

Bij de tweede en derde heftige verliefdheid was de situatie voor mij ook al zo ongelukkig. Ook al veel ouder en bezet. Het is niet zo dat ik de ziekte heb om op vadertypes of onbereikbare mannen te vallen; ik viel zonder daar invloed op te hebben op volwassen mannen met een voldoende rijp lijf, onbewust vond ik dertigers en veertigers seksueel aantrekkelijker dan een jongen van mijn leeftijd. "Je kunt beter iets beginnen met een jongen van je leeftijd" vond ik dan ook een teleurstellende opmerking. Dat ik zonder het te weten op bezette mannen viel, had niets te maken met een hang naar onbereikbare mannen.

Ik vind iemand vanaf het eerste moment leuk, of niet. Een vonk voelen is voor mij wel degelijk van betekenis, omdat ik intuïtief leef. Het hoort zo bij mij om een man te ontmoeten door wie ik me aangezogen voel, alsof mijn omgeving verstild raakt en ik versteend sta, vanaf het eerste moment dat ik hem aankijk. Ik zou hem zo graag willen, maar het kan zijn dat ik de "pech" heb om hem in dit leven nooit te ontmoeten. Ik heb al heel lang het gevoel dat hij bestaat, maar dat tijd en afstand ons tegenwerken.