Een beschouwing, geen oordeel, over de vraag die nu heerst: "Hoe kan het dat ultrarechts het grootste electoraat heeft in Nederland?"
1. Het begint bij het beschouwen van de potentiële winst van ultrarechts als problematisch.
De kiezers werden daardoor juist gesterkt in hun overtuiging. De campagnes van links, gematigd rechts en rechtsliberalen om ultrarechts aan de kant te zetten, werkten averechts. De weerzin tegen de anticampagnes kan een deel van het electoraat net over de streep hebben getrokken.
2. De realiteit van alledag is, dat de grip op de samenleving kwijt is.
Dit is geen perceptie; onlangs werd duidelijk dat politie, justitie en het rechterlijk apparaat in de privésfeer met bedreigingen te maken hebben en daardoor niet de handhavende en controlerende taken in vrijheid en veiligheid kunnen uitvoeren. De politie kan dit niet alleen aan, bovendien vraagt het beroep op de handhaving een capaciteit waaraan qua arbeidskrachten niet tegemoet kan worden gekomen.
Dit raakt burgers in hun bestaan. Een terugtrekkende justitie en politie en het bij de burger leggen van het gebrek aan controle over de straat door de overheid, zorgt letterlijk voor explosieve situaties. Het is in Nederland normaal geworden dat no-go-areas bestaan en doorsnee wijken vallen in vergaande mate onder deze no-go-areas.
Het is in doorsnee wijken in Nederland gebruik geworden om in de woonkamer te slapen, omdat het puin en de kogels door de slaapkamers zijn gevlogen tijdens aanslagen en liquidaties. Hele wijken kunnen geen kinderkamers meer gebruiken, omdat er kogels door de ruiten zijn gevlogen. Bij een zware aanslag is puin van de overkant van de straat door de ruit bij de overburen gevlogen, waar op dat moment op de slaapkamers gezinnen lagen te slapen. De straat is werkelijk overgelaten aan de willekeur.
Alles bij elkaar vormen excessief geweld, niet meer normaal over straat kunnen, explosies, bedreigingen, woonschaarste, geen integratie maar segregatie en no-go-areas de lont.
3. De realiteit van alledag is te zien in Opsporing Verzocht en 112 Vandaag.
Ooit werd "Opsporing Verzocht" een selectieve weergave van de realiteit genoemd. De perceptie van criminaliteit zou overtrokken door een uitvergroting van het nieuws.
Daar kunnen politici nu niet meer mee aankomen. Iedere week is een uitzending van 45 minuten Opsporing Verzocht gevuld met gewelddadige roofovervallen (buitensporig geweld), pinfraudes, afrekeningen, scams, spoofing, vandalisme, mishandelingen, steekpartijen en bomaanslagen. In het geval van 112 Vandaag brengt de regio dagelijks een grote hoeveelheid nieuwe ernstige misdrijven onder de aandacht.
Mensen die een broedende overtuiging hadden om ultrarechts te stemmen, zagen aan de vooravond van de verkiezingen een veelheid aan gewelddadige roofovervallen, pinfraude en het in elkaar timmeren van een oudere man in een tram.
4. Beelden van afgeslachte Israëli's werden afgewisseld met beelden van pro-Palestina-demonstraties.
Demonstraties maakten sommige treinstations onbegaanbaar. Mensen zijn niet allemaal geneigd deze beelden te nuanceren. Ze zetten het contrast op scherp.
5. Reportages over geweld rond de AZC's
Misdrijven door asielzoekers uit Ter Apel en steekpartijen tussen asielzoekers onderling worden gebagatelliseerd. Winkels moeten sluiten, een busmaatschappij handhaaft niet omdat gewelddadige asielzoekers het personeel in gevaar brengt. Dit is nog slechts een selectie, omdat Ter Apel onevenredig veel opvang dient te verzorgen. Het kan zo zijn dat "het in de meeste gevallen goed gaat", dat maakt de heersende problemen (geen centraal gezag meer, wetteloosheid) niet minder.
6. Er wordt aangenomen dat kiezers principieel, met rationele overtuiging stemmen en niet uit rebellie.
Vorige verkiezingen meldden enkele prominente PvdA-stemmers vol trots dat ze hun ongenoegen hadden laten horen door D66 te stemmen.
[waarna de onvrede alleen maar toenam]. Ook met deze verkiezingen is het zo dat mensen de VVD en D66 wilden "afstraffen".
Er zijn écht mensen die denken dat Rutte een pesthekel heeft aan Wilders en in de Kamer een persoonlijke ruzie met hem uit staat te vechten. Dit sterkt hun overtuiging dat de "underdog" gered moet worden.
Die exitpoll- en stemfilmpjes maken duidelijk dat sommige kiezers nog steeds geen notie hebben van wat politiek inhoudt:
"Alle partijen lijken op elkaar"
"Ik weet niet wat ik eigenlijk ga stemmen".
"Nou, gewoon. Je weet toch".
8. Woonschaarste als lucratief model van de neoliberalen voedt het beeld van "asielzoekers krijgen gelijk een huis"
De grootste bijdrage aan de woonschaarste is speculatie met vastgoed, terwijl de VVD deze vastgoedbelangen heeft te verdedigen. Dat zien de meeste burgers niet. De teneur op straat is dat Oekraïners en asielzoekers direct een huurwoning krijgen na binnenkomst.
9. "Stem Nederland terug"
De heersende teneur is dat stevige verkiezingsretoriek al deze problemen wel even oplost. "Stem Nederland terug".
Mensen geloven dat de controle over Nederland terugkomt na een zege van ultrarechts. Het gaat er niet om of het haalbaar is. Het gaat om het sentiment.
10. Versplintering
Nederland is mede dankzij de VVD en de versplintering van politieke partijen zonder identiteit, verworden tot een politiek landschap waar veel mensen (niet iedereen) op basis van sentimenten zoals wraakgevoelens stemmen.
Het gaat niet om een duidelijke politieke kleur.
11. Regionale problemen resoneren met de uitslagen van de stemwijzers en kieswijzers
Bij verschillende kieswijzers en stemwijzers spelen regionale zaken een rol. Zo zijn de zorgen over windmolens in woonwijken en grote zonnepanelenfarms van buitenlandse subsidieslurpers, maar ook dierenwelzijn onderschatte punten waarop de PVV een duidelijke koers voer. In de kieswijzers komt de PVV soms uit op een percentage van wel 88% overeenkomst met de kiezer.
Het verschil met een linkse partij zoals de SP is opvallend klein: in sommige gevallen heeft de kiezer evenveel overeenstemming met de SP als de PVV. Soms was er een verschil van slechts 7% tussen links en de PVV. Dit verschil betreft het stemgedrag van de afgelopen jaren in de Tweede Kamer.
12. Uiteindelijk is níets nieuw elan.
Het is geschuif.
Vorige verkiezingen ging de winst van ontevreden PvdA'ers naar D66. Nu schuiven VVD'ers, CDA'ers en D66'ers naar PVV, NSC en BBB.
De VVD en CDA verliezen niet zomaar ieder 10 zetels en D66 is ook niet zomaar 15 zetels kwijt.
13. De onvrede over de vorige coalitie is het prominentst.
Die 35 zetels zijn niet verdeeld over nieuwkomers, maar herverdeeld over partijen en bewegingen die bestaan bij de gratie van afsplitsing van de moederpartij.
Geert heeft een aanloop van in totaal 25 jaar genomen. Dat zegt dat dit tijdsgewricht en de media die als platform dienen, een doorslaggevende rol hebben gespeeld bij de verkiezingswinst van de PVV.
Andere partijen waren toondoof en kunnen nu niet werkelijk verrast zijn.
14. Politici negeren dat verschillende culturen elkaar niet accepteren en de democratie níet als hoogste goed zien. Het grootste probleem is dat géén moeite is gestoken in integratie.
Hier komt de anekdote. Ik houd niet van anekdotisch bewijs, maar ik ben wel iemand die goed inzicht heeft in hoe het leven in de wijken werkt.
In mijn vorige wijk waren de conflicten met statushouders níet tussen Nederlanders en statushouders, maar tussen statushouders en migrantenfamilies van de tweede generatie. De culturen botsten onderling. Ik merkte ook dat de laatste groep sympathieën kreeg voor uiterst rechts.
In een doorsneewijk met koopwoningen en huurwoningen door elkaar zagen migranten van de tweede generatie, asielzoekers en statushouders als indringers. Het is niet zo dat alle culturen elkaar accepteren.
Ik heb genoeg meegekregen van de onvrede die het gevolg was van het beleid van voorgaande coalities: er is geen enkele moeite gestoken in integratie. Nieuwkomers die niet weten wat een rechtsstaat inhoudt, kijken ook anders naar het respecteren van grenzen en eigendom van buren.
Culturen botsen, zo stonden ook twee Antilliaanse families van verschillende eilanden elkaar naar het leven. De politie is een paar keer geweest toen er 's nachts werd gevochten, maar voor de rest bleef en blijft het borrelen.
Er hoeft niets te gebeuren of het laait weer op.
Ik heb in het verleden al bericht over deze realiteit en door ervoor te kiezen om niet in verhullende taal te spreken, werd ik uitgemaakt voor "Vuile PVV'er" en rechtsextremist.
Alleen maar door de realiteit niet mooi te praten. Ik ben geen racist of rechtsextremist als ik onder ogen zie dat de coalitiepartijen niets met de heersende teneur over conflicten en onvrede in de wijken hebben gedaan.
Het belangrijkste falen is dat respect voor de democratie niet vanaf het begin duidelijk is gemaakt.
Matraswoningen
Een buurman van me sprak zich uit over de nachtelijke overlast van families uit een matraswoning. De 10 kinderen gingen om 04:00 voetballen en belden om die tijd bij deze buurman aan omdat de bal over de schutting vloog.
Hij werd voor "homo racist!" uitgemaakt door de "moeder".
Het is schromelijk onderschat dat andere culturen niet tolerant zijn. Migranten zien elkaar niet als gelijken en asielzoekers en statushouders worden als bedreiging gezien door migranten die hier al twee generaties zijn gevestigd (en vasthouden aan hun eigen cultuur).
