Van mijn moeder maakte ik als kind van heel dichtbij mee hoe ze te maken had met vergaande afgunst van leeftijdsgenoten. Ze kreeg er de "schuld" van als mannen voor haar vielen bij een kennismaking en ze was niet welkom op het huwelijk van haar beste jeugdvriendin. Ze mocht haar niet meer bellen en niet op visite gaan, omdat haar vriendin bang was dat haar man gevoelens voor mijn moeder zou krijgen.
Als het over pesten gaat, dan is het stereotype de openlijke belediging, bedreiging of zelfs crimineel gedrag, zoals terreur en mishandeling. Sommige vrouwen zijn er echter goed in om onder de neus van iedereen geniepig toe te slaan. Micro-agressie, cliquevorming, beledigingen verpakt als complimenten en uiteindelijk sociale uitsluiting zijn typische vormen van vrouwelijk pestgedrag.
Mijn moeder werd door vrouwelijke collega's van haar leeftijd die afgunstig waren, er fijntjes op gewezen dat ze wat meer eten moest opscheppen. Toen ze nog in de puberteit was werd haar gewicht door klasgenoten nauwlettend in de gaten gehouden. Ze kreeg het vaak te horen dat ze vast op de kilo's lette. Ze hield niet van zoetigheid of Nederlandse borrelplanken (kaas met een druifje...) en dat was voor anderen een excuus om haar voor iemand met een "eetstoornis" uit te maken. Het was een obsessie voor leeftijdsgenoten om "iets" te ontdekken om kritiek op te geven.
Als iemand met een van nature smalle lichaamsbouw (zelfs ik pas haar jurken niet, ze had maat 34, nog voordat "vanity sizing" intrad) en felle, groene ogen met een lichtgetinte huid werd ze als exoot gezien. Mannen wilden haar, omdat ze haar als een Spaanse of donkere Russin zagen. Op feestjes en verjaardagen werden er altijd foto's van haar gemaakt door mannelijke gasten. Ze kreeg zelfs een keer een serie foto's thuisgestuurd toen ze simpelweg bij een kennis op een "Hollandse kringverjaardag" was geweest. De man had erbij gezet dat ze goud kon verdienen met haar uiterlijk. Ze vond dat allemaal niet belangrijk. Ze was intelligent en zat niet te wachten op al dat gedoe.
Mij is het hetzelfde vergaan. Ook ik ben mijn hele leven voor anorect of uitdager uitgemaakt. Ik heb na mijn 12e geen echte vriendinnen meer gehad. Niet omdat ík geen vriendschappen kan aangaan/een bitch zou zijn, maar omdat het in de echte wereld niet waar is dat vrouwelijke vrienden aan je voeten liggen als je door anderen als aantrekkelijk/charismatisch/verleidelijk/krachtig, noem het maar op, wordt gezien. Het beeld van de populaire, aantrekkelijke meid is een mythe. Jongeren en volwassen vormen vaak cliques en cliques willen helemaal geen bedreiging in hun buurt. De leider wil aantrekkelijk zijn en als ze denkt in het niet te vallen bij een nieuwkomer of buitenstaander, dan wordt de bedreiging weggewerkt met micro-agressie.
In mijn geval was het met kleine spullen die werden gejat, vernielingen, de verspreiding van het gerucht dat ik anorexia zou hebben en dat ik als kind al naar de plastisch chirurg was geweest voor siliconen en het gerucht dat ik mannen af zou pakken (de bizarre opvatting alleen al, een man die zich "af laat pakken"). Je zou denken dat het alleen was voorbehouden aan de scholengemeenschap waar ik op zat, maar op de universiteit maakte ik een ander soort micro-agressie mee. Daar deed een leeftijdsgenoot zich voor als vriendin, ongevraagd nog wel, om constant opmerkingen te maken over wat ik droeg, wat ik deed, over alles. Ze had mijn aantekeningen gejat en zat over me te kletsen toen ik binnenkwam.
Het lijkt misschien allemaal niet heftig. Een vriend van me zei "Je hoeft je er toch niets van aan te trekken?". Dat doe ik ook niet. Ik ben er niet rouwig om, om geen slechte vriendschappen met afgunstige leeftijdsgenoten te hebben (gehad). De essentie van wat ik deel, is ook niet "Kijk mij eens mooi zijn"/"Kijk mij het eens zwaar hebben".
Het gaat erom dat vrouwelijke afgunst heel ingrijpend kan zijn, omdat anderen zich in deze subtiele pesterijen laten meeslepen. Ik heb het al vaker gedeeld: ik ben al mijn mannelijke vriendschappen ook kwijtgeraakt, omdat hun vriendinnen en verloofden er níet achter stonden dat ze nog met me omgingen. Voor mij is het gevolg toch echt dat ik beperkt ben in mijn sociale contacten. Het vervelendste is, dat het niet bespreekbaar is.
Want victim-blaming is altijd (latent) aanwezig. Als een meisje of vrouw geen vriendschappen heeft door afgunst, dan zal ze wel een bitch zijn. Ze zal wel koel zijn. Ze zal wel iets doen waardoor ze zichzelf impopulair maakt. Want iedereen heeft ineens "een bloedmooie, razend aantrekkelijke zus/buurvrouw/achternicht/vriendin van een vriend/kennis van een kennis die wél volop met vriendinnen op pad kan omdat ze een geweldig sociaal leven heeft en wordt gewaardeerd om haar schoonheid én vriendelijkheid".
Met alle vormen van pesten, intimidatie en seksuele terreur krijgt de betrokkene de schuld. Ik neem daar geen genoegen mee. Ik vernietig iedere vorm van victim-blaming. Ik spreek mensen erop aan als ze onzin verkopen in de trant van "Wat doe jij zelf dan", "Ben je wel duidelijk genoeg in je grenzen aangeven" en "Waarom wordt mijn knappe buurmeisje dan niet buitengesloten of gestalkt door mannen?" Dit soort argumentatief bedoelde troep gaat niet over stijlfiguren of werkelijke kanttekeningen; het zijn manieren om iemand de mond te snoeren. Mannen die dit doen hebben slechte intenties. Ik ben niet gemaakt om een willekeurige man op straat te pleasen, ik heb ook niet de plicht om me constant te verdedigen en ik wil niet vogelvrij worden verklaard zodra ik me op de openbare weg begeef.
Iedereen zou afgunstige mensen, pestkoppen, seksueel intimiderende losers en victim-blamers het deksel op de neus moeten geven. Het gaat mij ook niet te ver om victim-blamers en meelopers de rug voorgoed toe te keren.
