Passief-agressief gedrag is al een tijd de norm. In de wereld van de popprinsessen is wraak op exen of nieuwe partners van exen een Leitmotif waarmee al 20 jaar miljarden de entertainmentindustrie in worden gepompt. Een jong publiek kan zich kennelijk identificeren met het slachtofferschap. Gezond is het niet, dat passief-agressieve gedrag, maar het is moeilijk om mensen tot zelfinzicht te laten komen als de wraakcultuur heersend is.
Het is niet zo onschuldig als afgunst over de nieuwe partner van een ex tot valse beschuldigingen jegens de ex leidt. Ik heb als jurist meerdere keren een verdacht verzoek gehad van een ex met wroeging. In het derde geval dat ik hier bespreek, was ik er getuige van dat stiefkinderen door een ex vals werden beschuldigd om een omgangsregeling voorgoed te verknallen.
1.
De eerste was een oudere vrouw die beweerde dat haar man haar dochter seksueel had misbruikt. De vrouw kreeg van iedereen in haar omgeving bijval, maar ik vond het direct een vreemd verhaal. Ik vroeg of ze ooit aangifte had gedaan. Ze wilde om de kern heen blijven draaien, maar het kwam erop neer dat ze ondanks het gestelde misbruik, 30 jaar lang bij die man was gebleven.
Ze was dus samen met haar dochter bij de man blijven wonen. Pas jaren later zijn ze gescheiden en kwamen de beschuldigingen. De dochter was op dat moment al in de 40 en liet niets los over wat haar vader had gedaan.
Ik heb erop aangedrongen om te onderbouwen waar ze hem van beschuldigde. Uiteindelijk kwam de opmerking dat de man zelf had gezegd "Dat hij een keer aan zijn dochter heeft gevoeld om te zeggen dat ze zo flink gegroeid was". Ze hield het in het midden wat dan precies dat "misbruik" was. Ik ben niet in haar relaas meegegaan. Natuurlijk kan het zo zijn dat de ex-man niet te vertrouwen was, maar ik kan niet op "horen zeggen" afgaan. Niet dat ik iets had kunnen betekenen als de dochter wél was misbruikt, want er is nooit aangifte gedaan of bewijsmateriaal afgenomen.
Plotseling werd ik iedere keer gebeld als de vrouw haar ex had zien lopen. Ze had hem met anderen zien praten. Het was me duidelijk dat deze vrouw geobsedeerd was door haar ex en verslaafd was geraakt aan het slachtofferschap. Ze wilde geen aangifte doen omdat ze zich volledig afhankelijk had gemaakt van een man en de aandacht die ze kreeg nadat ze het "misbruik" aan vrienden had geopenbaard.
2.
De tweede was iemand die de omgangsregeling van haar kind met haar ex wilde verzieken door de ex te beschuldigen van verschillende misdrijven, zoals fraude en diefstal. Er was wederom nooit aangifte gedaan, er was geen strafblad en geen bewijs om dat te onderbouwen. Na enig doorvragen kwam ik erachter dat haar kind het goed kon vinden met haar stiefmoeder. De moeder wilde een wig drijven tussen de stiefmoeder, haar ex en haar kind door de ex te beschuldigen van criminele praktijken. Ik adviseerde haar aangifte te doen als ze er zo stellig over was, maar daar "begon ze niet aan, in het belang van haar kind".
Ik werd nogmaals gebeld of ik een plan kon bedenken om de omgangsregeling stop te kunnen zetten, onder verwijzing naar vermeende criminele activiteiten. Daarop heb ik gewaarschuwd dat de rechter de alimentatie stopzet, als een ex-partner de naam en eer van een ex met alimentatieplicht bewust bezoedelt. Ik heb gezegd dat ze de beschuldigingen ook niet openbaar mocht maken, omdat ook dat een reden is om de alimentatieplicht op te schorten.
3.
De derde zaak was een trieste zaak, waarin degenen die mij om raad vroegen, het slachtoffer waren van een lastercampagne. Een ex beschuldigde de minderjarige kinderen van de stiefmoeder van seksueel misbruik van haar dochter. Er was geen aangifte gedaan, maar het meisje werd thuis bespeeld om te geloven dat ze was misbruikt. Het hele drama leidde ertoe dat het meisje alleen onder toezicht van Veilig Thuis naar haar vader en stiefmoeder mocht, dat alle bezoeken moesten worden vastgelegd en dat er altijd een volwassen getuige aanwezig moest zijn als de kinderen van de stiefmoeder thuis waren.
Het meisje bleek niet bang te zijn voor haar "stiefbroers"; sterker nog, ze was blij als ze ze weer mocht zien. De angst was voor haar eigen moeder en de nieuwe vlam van haar moeder. De moeder bleek de ene na de andere relatie te hebben en met deze man halsoverkop te zijn gaan samenwonen. Het was ridicuul om te zien dat twee kinderen werden beschuldigd om daar de aandacht van af te leiden. Ik kon er niet over uit wat een circus werd ingeschakeld om twee jonge kinderen op te zadelen met het gevoel dat ze een leeftijdsgenoot iets hebben aangedaan, terwijl het vermeende slachtoffer zélf nota bene aangeeft het goed met haar stiefbroertjes te kunnen vinden.
Er kwam een onderzoek waarin vast werd gesteld dat de stiefkinderen geen blaam trof. Het werd definitief uitgesproken: "De stiefkinderen hebben geen misbruik gepleegd". Toch is het de ex gelukt om te bereiken waar ze op uit was: ze heeft de sfeer zo verziekt, dat de vader, stiefmoeder en stiefbroers, het meisje niet meer wilden zien om nieuwe valse beschuldigingen te voorkomen. Het ouderschapsplan werd aangepast, het gedwongen compromis was om van de omgangsregeling af te zien. Er waren alleen maar verliezers, want het meisje zou definitief in het huis van de nieuwe vlam van haar moeder komen te wonen, de man voor wie ze werkelijk bang was.
In deze wraakcultuur, waar het koesteren van wrok jegens een ex en slachtofferschap van "de verlaten partner" lijkt te worden gewaardeerd, is het goed om altijd te vragen of het "slachtoffer" zelf aangifte heeft gedaan. Soms doen mensen geen aangifte, omdat represailles kunnen volgen of iemand niet direct een woning heeft om de man te kunnen verlaten. In de gevallen die ik heb meegemaakt met cliënten, was dat nooit het geval. Er werd geen aangifte gedaan, omdat de betrokkene zelf duistere beweegredenen had. Helaas vallen er altijd slachtoffers, als de relatie met de kinderen wordt verziekt of als de omgeving meegaat in het verhaal van het "slachtoffer".
