De emancipatie van hoogbegaafden is nog altijd hard nodig.
De mythes omtrent hoogbegaafdheid zijn hardnekkig: "Ieder kind is tegenwoordig hoogbegaafd", "Ouders vinden hun kinderen allemaal heel bijzonder" en "Ze moeten maar eens normaal gaan doen".
Aánpassen aan de norm is het devies van de meerderheid. Hoogbegaafden leren al vanaf de basisschool dat ze zich moeten aanpassen aan het gemiddelde en dat ze vooral hun enthousiasme moeten beteugelen.
Niet omdat het problematisch is om gedreven, beweeglijk en leergierig te zijn, maar omdat docenten ze niet begrijpen en/of niet weten hoe ze aan de interesses van hoogbegaafde kinderen tegemoet kunnen komen.
Het is niet een enorm offer. Wat helaas nog altijd gebruikelijk is, is dat sommige scholen goedbedoeld met een verbreding van kennis aankomen, in plaats van verdieping in vaardigheden of het aanleren van een nieuwe vaardigheid te bieden.
Hoogbegaafde kinderen ervaren dat school een plaats is waar je leert om "mooi te zitten" en niet al te veel los te laten over hun eigen vermogens; waar verveling heerst omdat het tempo altijd te laag ligt, waar je niet wordt begrepen als je in moeilijke onderwerpen bent geïnteresseerd.
Buitenstaanders denken vaak dat een waarde-oordeel ligt besloten in de op zich ongelukkige term "hoogbegaafdheid": zij nemen aan dat begaafdheid staat voor "zich verheven voelen".
Zij zien niet de moeilijkheden waar hoogbegaafden en hun naasten mee te maken krijgen en hebben gekregen: tegenwerking. Door school, in het latere leven soms ook door werkgevers die hun snelle wijze van redeneren verkeerd interpreteren.
Normale mensen (ja, ze bestaan wel, ik verlaat me niet op clichés als "Normale mensen bestaan niet"; mensen met een gemiddeld iq en gemiddelde interesses zijn heel wel aan te wijzen) dwingen hoogbegaafde kinderen om te socialiseren met leeftijdsgenoten, ongeacht het iq. Ze gaan daarmee voorbij aan de totaal andere behoeften van hoogbegaafde kinderen. Een hoogbegaafd kind wordt niet gelukkig van poppen, de zandbak of meedoen aan TikTok-rages. Gedwongen worden om om te gaan met kinderen in de klas werkt niet voor hoogbegaafde kinderen, die in denken en emotionele ontwikkeling ver vooruitlopen op hun leeftijdsgenootjes. Anders dan de mythe wil, bestaat geen wetenschappelijke basis voor asymmetrische ontwikkeling van cognitie en het sociaal-emotionele leven. Een emotionele quotiënt bestaat al helemaal niet, maar is een uiting van wensdenken ("Minder intelligente mensen zullen wel socialer zijn").
Kinderen, adolescenten en volwassenen dwingen om met iedereen van de eigen generatie te socialiseren,is een beproefd recept voor eenzaamheid. Voor een hoogbegaafde werkt het niet om met iedereen om te gaan. Een hiaat tussen de rijkgeschakeerde belevingswereld van een hoogbegaafde en de belevingswereld van een gemiddeld begaafde, heeft tot gevolg dat ook daten moeilijk kan zijn. Als alleen al sprake is van een intelligentieverschil, is er snel scheefgroei tussen twee mensen.
Titels als 'Nooit meer ruzie met je baas' klinken lekker, maar misverstanden tussen werkgever en hoogbegaafde werknemer typeren als conflict of ruzie problematiseert de situatie juist.
Schrijvers als Noks Nauta schetsen in hun praktijkvoorbeelden een hoogbegaafde die zijn of haar gelijk wil doordrammen en bloedserieus is over het dumpen van informatie.
Dat dekt nu juist niet de multidimensionale realiteit van de hoogbegaafde. Drammen en informatiedumpingen komen bij verschillende intelligentieniveaus voor, maar hoogbegaafden zijn meestal sociaal begaafd en typisch niet belust op "gelijk hebben", maar het afwegen van verschillende belangen.
Waar hoogbegaafden mee in de knoei komen ten opzichte van sommige werkgevers, is dat zij te goed zijn in anticiperen. Hoogbegaafden zien ver van tevoren wanneer beslissingen rampzalig zullen uitpakken en wanneer een verandering contraproductief zal uitwerken.
Hoogbegaafden beschikken over een uitstekend inzicht in logica, dat hen in beginsel ver brengt, maar op een hiërargische werkvloer kan botsen met opgelegde redeneringswijzen. Bijvoorbeeld als iedereen door het systeem wordt gedwongen om een foute beslissing te nemen, waarna de werkstapel alleen maar zal groeien omdat achteraf blijkt dat niet aan een bepaalde voorwaarde is voldaan. Of wanneer de ict-er die het systeem heeft ontworpen, niet de opdracht heeft gekregen om de werknemers en managers in de implicaties mee te nemen.
Op meerdere fronten zal de snelle redeneringsvaardigheid van een hoogbegaafde werknemer, uitkomst bieden voor een organisatie. Hiërargische en lethargische organisaties die "Het hoofd van de organisatie zegt het, dus zo moet het" voorop stellen, zullen de hoogbegaafde sneller richting een schijnconflict duwen dan hun voordeel te doen met inzichten en innovaties.
Hiërarchische organisaties zijn bovendien gehecht aan senioriteit: iedere werknemer moet onderaan de ladder beginnen en opklimmen door het aantal jaren werkervaring. Dat betekent vaak, dat een hoogbegaafde ver onder zijn of haar niveau moet werken en dat de snelle breincapaciteit wordt doodgeslagen.
Ik durf te stellen dat we als samenleving onnodige economische en wetenschappelijke verliezen lijden door geen gebruik te maken van hoogbegaafden en ze niet op de juiste positie te plaatsen.
















.jpg)
.jpg)











.jpg)
.jpg)

.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)

.jpg)

.jpg)
.jpg)
.jpg)

