maandag 8 maart 2021

Trojaanfuncties van het coronavirus: hoe SARS-CoV-2 ook een goed functionerend immuunsysteem omzeilt

Het is een populaire volkswijsheid: jongeren en mensen met een uitstekend functionerend immuunsysteem zouden niet ernstig te lijden hebben onder het coronavirus. Dit is per definitie wensdenken: het coronavirus is zo geavanceerd, dat het over allerlei technieken beschikt om een perfect immuunsysteem te misleiden. Het virus is een Trojaan: het weet in de cellen van de besmette persoon te infiltreren, omdat het de tijd en mogelijkheden heeft om zich aan te passen aan de mens. Door het virus niet in te dammen maar te laten verspreiden op de huidige grote schaal, leert het virus het immuunsysteem nog beter in de maling te nemen.

Het komt op het volgende neer: Interferon-I (IFN-I) is een belangrijke factor in de afweer tegen virussen. Het detecteert virussen bij binnenkomst en voorkomt dat virussen zich met succes in het lichaam van een besmette persoon vermenigvuldigen. Het huidige coronavirus, SARS-CoV-2, maakt zich onherkenbaar. Het gebruikt bijvoorbeeld mutsen ("caps") om de virale lading RNA te verbergen en zo succesvol de cellen van een gastheer binnen te dringen. Het virus maakt ook gebruik van eiwitten (Nsp's, niet-structurele eiwitten) die zich hechten aan de mitochondria, de "energievoorziening" van de cellen (SARS-Coronavirus Open Reading Frame-9b (ORF9b) Suppresses Innate Immunity by Targeting Mitochondria and the MAVS/TRAF3/TRAF6 Signalosome, Journal of Immunology 2014; 193:3080-3089). Door deze mitochondria te kapen, kan het virus zich ongemerkt vermeerderen. 

Ondertussen komt het genetisch materiaal van het virus, bestaande uit deeltjes RNA, vrij in het lichaam van een besmette persoon. Deze deeltjes RNA, die PAMP worden genoemd (Pathogen-Associated Molecular Patterns) worden wél herkend. De schade die door deze PAMP aan het weefsel wordt veroorzaakt, heet DAMP (Damage-Associated Molecular Patterns). PAMP en DAMP brengen een heftige immuunreactie teweeg. Deze immuunreactie zet alle processen tegelijk in gang: er wordt een ontstekingsreactie op gang gebracht, het complementsysteem wordt geactiveerd, het RAAS-KKS (Renin-Angiotensine-Aldosteron/Kallikrein-Kinine)-systeem raakt uit balans.