'Het lerarentekort vormt een grote maatschappelijke uitdaging.', zo opent de Onderwijsinspectie op de informatiepagina "Lerarentekort en kansenongelijkheid".
Als oorzaken van het toenemende lerarentekort noemt de Onderwijsinspectie de uitstroom van docenten, een verminderde instroom van docenten en een verminderd aantal aanmeldingen voor een lerarenopleiding.
Die laatste oorzaken kunnen worden aangepakt om het lerarentekort op te lossen. Het probleem is dat de overheid bezuinigt op omscholingstrajecten. Juist nu de behoefte aan de instroom van docenten groot is, wordt op de rem getrapt door subsidieplafonds in te voeren en trajecten voor zij-instromers onrendabel te maken.
Drempels die moeten worden weggenomen
Het volgen van een onderwijsmaster is de aangewezen route voor degenen die al een graad hebben behaald in het academisch onderwijs. Een onderwijsmaster is een educatieve aanvulling op de graad, die kan worden ingezet om het lerarentekort in één bepaald vak weg te werken (bijvoorbeeld wiskunde of een taal). De subsidiekraan is kort na de invoering van de Tegemoetkoming onderwijsmasters weer dichtgedraaid. Voor academici is het sinds 31 oktober 2018 niet meer mogelijk om een bekostigde onderwijsmaster voor een tekortvak te volgen. Een onderwijsmaster is voor personen met een graad de juiste weg om spoedig in het onderwijs in te stromen. Wil de Rijksoverheid het docententekort binnen bepaalde vakken wegwerken, dan moet de subsidie voor onderwijsmasters weer toegankelijk worden gemaakt.
Voor een verkort scholingstraject voortgezet onderwijs (scholingstraject vo) wordt een subsidie toegekend ter hoogte van maximaal 80% van de kosten die de omscholer voor het traject betaalt. De vo-bevoegdheid wordt verleend bij wijze van certificaat. Om les te geven in de onderbouw van de basis- en kaderberoepsgerichte leerwegen van het vmbo, dient degene die het scholingstraject vo wil volgen, eerst de pabo te hebben afgerond. Voor de omscholer of zij-instromer valt dit traject af, tenzij studiefinanciering wordt toegekend om een verkort pabo-traject te volgen. Studiefinanciering voor de pabo valt echter onder de maximumduur van studiefinanciering. Academici of hbo'ers uit een andere sector komen hier na het behalen van hun graad niet voor in aanmerking. Zij zijn aangewezen op de tegemoetkoming leraren.
De tegemoetkoming leraren is bedoeld voor zij-instromers/omscholers die een pabo-opleiding of traject voor een opleiding voor een 1e- of 2e-graadsbevoegdheid in het voortgezet of beroepsonderwijs willen volgen. Omdat academici en hbo'ers na het behalen van hun graad veelal hun recht op studiefinanciering hebben 'verspeeld', is een tegemoetkoming de enige voorziening voor deze zij-instromers. De vergoeding voor het collegegeld in het collegejaar 2019-2020 bedraagt
€ 567,23, de vergoeding voor de studiekosten bedraagt € 748,43. De maximale tegemoetkoming dekt niet de werkelijke kosten van de studie. Het voor docentenopleidingen gehalveerde wettelijke collegegeld bedraagt € 1.041 (collegejaar 2019-2020). De reiskosten komen niet voor vergoeding in aanmerking.
Oplossingen
1. Voer de subsidiëring van onderwijsmasters weer in. Het vergoeden van een onderwijsmaster is een snelle en voordelige wijze om academici en hbo'ers die een graad binnen een andere sector hebben behaald, in te laten stromen in de onderwijssector. Hiermee wordt het hoofd geboden aan 'tekortvakken' in het voortgezet onderwijs;
2. Bied een reiskostenvergoeding aan voor omscholers en zij-instromers die hun aanspraak op studiefinanciering hebben verloren door een academische of hbo-graad te behalen. De hoge kosten voor openbaar vervoer in Nederland vormen een obstakel voor het volgen van een omscholingstraject;
3. Vergoed het wettelijk verschuldigde collegegeld. Met de huidige tegemoetkoming wordt de helft van het collegegeld vergoed.
Als oorzaken van het toenemende lerarentekort noemt de Onderwijsinspectie de uitstroom van docenten, een verminderde instroom van docenten en een verminderd aantal aanmeldingen voor een lerarenopleiding.
Die laatste oorzaken kunnen worden aangepakt om het lerarentekort op te lossen. Het probleem is dat de overheid bezuinigt op omscholingstrajecten. Juist nu de behoefte aan de instroom van docenten groot is, wordt op de rem getrapt door subsidieplafonds in te voeren en trajecten voor zij-instromers onrendabel te maken.
Drempels die moeten worden weggenomen
Het volgen van een onderwijsmaster is de aangewezen route voor degenen die al een graad hebben behaald in het academisch onderwijs. Een onderwijsmaster is een educatieve aanvulling op de graad, die kan worden ingezet om het lerarentekort in één bepaald vak weg te werken (bijvoorbeeld wiskunde of een taal). De subsidiekraan is kort na de invoering van de Tegemoetkoming onderwijsmasters weer dichtgedraaid. Voor academici is het sinds 31 oktober 2018 niet meer mogelijk om een bekostigde onderwijsmaster voor een tekortvak te volgen. Een onderwijsmaster is voor personen met een graad de juiste weg om spoedig in het onderwijs in te stromen. Wil de Rijksoverheid het docententekort binnen bepaalde vakken wegwerken, dan moet de subsidie voor onderwijsmasters weer toegankelijk worden gemaakt.
Voor een verkort scholingstraject voortgezet onderwijs (scholingstraject vo) wordt een subsidie toegekend ter hoogte van maximaal 80% van de kosten die de omscholer voor het traject betaalt. De vo-bevoegdheid wordt verleend bij wijze van certificaat. Om les te geven in de onderbouw van de basis- en kaderberoepsgerichte leerwegen van het vmbo, dient degene die het scholingstraject vo wil volgen, eerst de pabo te hebben afgerond. Voor de omscholer of zij-instromer valt dit traject af, tenzij studiefinanciering wordt toegekend om een verkort pabo-traject te volgen. Studiefinanciering voor de pabo valt echter onder de maximumduur van studiefinanciering. Academici of hbo'ers uit een andere sector komen hier na het behalen van hun graad niet voor in aanmerking. Zij zijn aangewezen op de tegemoetkoming leraren.
De tegemoetkoming leraren is bedoeld voor zij-instromers/omscholers die een pabo-opleiding of traject voor een opleiding voor een 1e- of 2e-graadsbevoegdheid in het voortgezet of beroepsonderwijs willen volgen. Omdat academici en hbo'ers na het behalen van hun graad veelal hun recht op studiefinanciering hebben 'verspeeld', is een tegemoetkoming de enige voorziening voor deze zij-instromers. De vergoeding voor het collegegeld in het collegejaar 2019-2020 bedraagt
€ 567,23, de vergoeding voor de studiekosten bedraagt € 748,43. De maximale tegemoetkoming dekt niet de werkelijke kosten van de studie. Het voor docentenopleidingen gehalveerde wettelijke collegegeld bedraagt € 1.041 (collegejaar 2019-2020). De reiskosten komen niet voor vergoeding in aanmerking.
Oplossingen
1. Voer de subsidiëring van onderwijsmasters weer in. Het vergoeden van een onderwijsmaster is een snelle en voordelige wijze om academici en hbo'ers die een graad binnen een andere sector hebben behaald, in te laten stromen in de onderwijssector. Hiermee wordt het hoofd geboden aan 'tekortvakken' in het voortgezet onderwijs;
2. Bied een reiskostenvergoeding aan voor omscholers en zij-instromers die hun aanspraak op studiefinanciering hebben verloren door een academische of hbo-graad te behalen. De hoge kosten voor openbaar vervoer in Nederland vormen een obstakel voor het volgen van een omscholingstraject;
3. Vergoed het wettelijk verschuldigde collegegeld. Met de huidige tegemoetkoming wordt de helft van het collegegeld vergoed.
